Σε 80 χώρες έξυπνοι μετρητές από την Κόρινθο

ΗΛΙΑΣ ΜΠΕΛΛΟΣ

• 

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Εξω από την Κόρινθο, μόλις ένα χιλιόμετρο μετά τον Ισθμό και συγκεκριμένα στο 78ο χιλιόμετρο της παλαιάς εθνικής οδού Αθηνών - Κορίνθου, πριν από πενήντα χρόνια χτίστηκε ένα εργοστάσιο κατασκευής ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και συγκεκριμένα μετρητών ηλεκτρικού ρεύματος. Ο αστικός μύθος θέλει το εργοστάσιο αυτό να ιδρύθηκε από Ελβετούς, οι οποίοι στη συνέχεια πούλησαν τη βιομηχανική αυτή μονάδα σε ένα επενδυτικό κεφάλαιο, στο οποίο συμμετείχε μάλιστα και Ελληνας εφοπλιστής. Με τη σειρά του το fund αυτό πούλησε τη μονάδα που, μαζί με την ελβετική μητρική της, πέρασε στην ιαπωνική Toshiba. Η τελευταία, όταν προ ετών αντιμετώπισε σοβαρά οικονομικά προβλήματα σε επίπεδο ομίλου, απέσχισε αυτή της τη δραστηριότητα και την εισήγαγε στο ελβετικό χρηματιστήριο. Ολα αυτά τα χρόνια οι εκατοντάδες Ελληνες εργαζόμενοι συνέχισαν να εργάζονται άοκνα αποκτώντας τεχνογνωσία που «μετάγγιζαν» οι Ελβετοί. Σήμερα, υπό ελληνικό management, είναι μία από τις πλέον υγιείς ελληνικές επιχειρήσεις που απασχολεί περισσότερους από 500 εργαζομένους και έχει τζίρο που ξεπερνάει τα 140 εκατομμύρια ευρώ με εύρωστη καθαρή κερδοφορία και διαχειρίσιμες υποχρεώσεις, μόνον προς τη μητρική. Πρόκειται για τη Landis+Gyr, μια ανώνυμη εταιρεία παραγωγής και εμπορίας ηλεκτροτεχνικών και ηλεκτρονικών μηχανημάτων και συστημάτων, που προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης ενέργειας, της οποίας τα προϊόντα, στη συντριπτική τους πλειονότητα, πάνω από 80%, εξάγονται σε δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο. Παράγει προηγμένης τεχνολογίας βιομηχανικούς και οικιακούς μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι διατίθενται σε περίπου 80 χώρες και στην γκάμα των προϊόντων της περιλαμβάνει «έξυπνους» μετρητές και συναφή προϊόντα διαχείρισης ηλεκτρικής ενέργειας. Σημαντικό μέρος της παραγωγής της διατίθεται, πέραν των ευρωπαϊκών και άλλων χωρών, στη Βόρεια Αμερική.

Είναι δε, φαίνεται, τόσο επιτυχημένο το μοντέλο της και η ελληνική διοίκησή της και τόσο ανταγωνιστική η διάρθρωσή της, που η ελβετική μητρική αποφάσισε πριν από λίγα χρόνια να μεταφέρει τις παραγωγικές δραστηριότητες που είχε στο Ζουγκ της Ελβετίας, όπου και η έδρα της, στην Κόρινθο το 2016. Λίγους μήνες μετά, αποφάσισε τη μεταφορά παραγωγής δύο ακόμα μοντέλων «έξυπνων» μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας στο εργοστάσιο της Κορίνθου, αυτήν τη φορά από τη μονάδα της εταιρείας στη Μεγάλη Βρετανία. Στις ιδιόκτητες εγκαταστάσεις παραγωγής στην Κόρινθο, που έχουν έκταση 55 στρέμματα, προστέθηκαν νέα κτίρια που φιλοξενούν νέες γραμμές παραγωγής, καθώς και αυτές που μεταφέρθηκαν από την Ελβετία και τη Βρετανία, αλλά και από τη Γαλλία και αλλού.

Οι νέες αυτές γραμμές παραγωγής για τη καινούργια γκάμα «έξυπνων» μετρητών, οι οποίοι πωλούνται πλέον σε πλήθος χωρών μεταξύ των οποίων Αυστρία, Ελβετία, Δανία, Πολωνία, Κροατία, Βοσνία, Φινλανδία και Σλοβενία, κατασκευάζονται ήδη στην Κόρινθο, ενώ εκδηλώνεται ενδιαφέρον από ηλεκτρικές εταιρείες πολλών χωρών. Οι πρόσθετες δραστηριότητα της Landis+Gyr Ελλάδος στο εργοστάσιο που άνοιξε το 1970 προσέθεσαν και επιπλέον εργαζομένους στο δυναμικό της εταιρείας.

Η ελληνική Landis+Gyr A.E. έχει ως κύριο αντικείμενο δραστηριότητας την παραγωγή στην Ελλάδα και την πώληση στο εξωτερικό μιας ευρείας γκάμας προηγμένων μετρητών και έξυπνων προϊόντων διαχείρισης ηλεκτρικής ενέργειας. O κύκλος εργασιών της για τη χρήση 01/04/2017 - 31/03/2018 ανήλθε σε 130,142 εκατομμύρια ευρώ έναντι 118,568 εκατομμύρια της χρήσης του 2016/2017, δηλαδή αυξήθηκε σε ποσοστό 10%. Με δεδομένο πως ανάλογη αύξηση είχε, σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, ο τζίρος της και για το επόμενο δωδεκάμηνο που έληξε τον Μάρτιο φέτος, οι πωλήσεις της εκτιμάται πως ξεπέρασαν τα 140 εκατομμύρια. Τα μεικτά αποτελέσματα ανήλθαν σε 8,032 εκατομμύρια, ενώ τα κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν σε 5,190 εκατομμύρια και τα κέρδη μετά φόρων ανήλθαν σε 3,341 εκατομμύρια. Η αύξηση του κύκλου εργασιών αποδίδεται, σύμφωνα με τις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις του 2018, κυρίως στην αύξηση κατά 4,487 εκατομμύρια ευρώ των βάσεων μετρητή Focus και κατά 7,087 εκατομμύρια ευρώ των οικιακών ψηφιακών μετρητών Ε450. Τα ίδια κεφάλαια κατά την 31/03/2018 ανέρχονταν σε ποσό 31,520 εκατομμυρίων ευρώ έναντι 28,179 εκατομμυρίων ευρώ της προηγούμενης χρήσεως.

Αν έχει ένα ρίσκο η ελληνική εταιρεία παραγωγής μετρητών, αυτό είναι το συναλλαγματικό. Οντας εξαγωγική επηρεάζεται από διακυμάνσεις ειδικά του δολαρίου και της στερλίνας. Οι απαιτήσεις της εταιρείας σε δολάριο (USD) αντισταθμίζονται πάντως σε ποσοστό 35% από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις σε δολάριο. Ομως σε ευρύτερο πλαίσιο και προκειμένου να προβεί σε αποτελεσματικότερη διαχείριση του συναλλαγματικού κινδύνου, πραγματοποιεί πολλές κινήσεις: Για παράδειγμα, πρόπερσι είχε έρθει σε συμφωνία με τη μητρική εταιρεία Landis+Gyr AG για τη σύναψη μηνιαίων προθεσμιακών συμβολαίων (forward contracts) συναλλάγματος για τη χρήση 2018/2019.

Η εξ αποστάσεως διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας 

Τι είναι οι έξυπνοι μετρητές και τα άλλα προϊόντα που παράγει η Landis+Gyr στην Κόρινθο και στα άλλα εργοστάσιά της διεθνώς που της δίδουν τέτοιους δείκτες απόδοσης, ώστε να περιλαμβάνεται ανάμεσα στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες και κερδοφόρες ελληνικές επιχειρήσεις με μηδενικό δανεισμό; Για του λόγου του ασφαλές, αξίζει να αναφερθεί πως ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των πωλήσεών της για το διάστημα 2008-2016 ήταν 6% και η απόδοση των επενδεδυμένων κεφαλαίων της (ROCE) ήταν 31%. Οι μετρητές της, που κάποτε ήταν απλοί συμβατικοί μετρητές για να καταγράφουν απλώς την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, έχουν πλέον μετεξελιχθεί σε ηλεκτρονικούς μετρητές που δίνουν τη δυνατότητα στις κοινωφελείς επιχειρήσεις ηλεκτρισμού αλλά και σε άλλους παρόχους να πωλούν προπληρωμένες ποσότητες ηλεκτρισμού και να διακόπτουν την παροχή όταν η πίστωση εξαντλείται, και στους καταναλωτές ένα μπουκέτο πληροφοριών για να κάνουν ορθολογικότερη χρήση. Ισως πρόκειται για το «χρυσό δισκοπότηρο» κατά των στρατηγικών κακοπληρωτών της ΔΕΗ, λένε κάποιοι και παραπέμπουν στο αγγλικό μοντέλο όπου σε μεγάλο ποσοστό η ενέργεια προπωλείται. Είναι πάντως σίγουρα ένα πολύτιμο όπλο για τους καταναλωτές, προκειμένου να βλέπουν πότε και πόσο μπορούν να εξοικονομήσουν.

Η Landis+Gyr όμως δεν παράγει μόνον τέτοιο εξοπλισμό, αλλά και αντίστοιχο για δίκτυα μεσαίας και υψηλής τάσης και για τις ανανεώσιμες πηγές, και πολλές ακόμα εφαρμογές. H εταιρεία προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις στη σωστή διαχείριση της ενέργειας, κυρίως σε καταναλωτές και επιχειρήσεις. Μέσω των πληροφοριών που παρέχουν τα μοντέλα της, μπορεί να βοηθήσει προς μια ορθότερη και αποδοτικότερη διαχείριση της ενέργειας. Ομως είναι χρησιμότατοι και για τα νοικοκυριά και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, ένα από τα best seller της, ο οικιακός ψηφιακός μετρητής Ε450, που μπορεί να ικανοποιήσει τόσο τις μονοφασικές όσο και τις τριφασικές παροχές, διαθέτει έναν γενικά πολύ πρακτικό σχεδιασμό: Εχει πολλές εφαρμογές στη μέτρηση και καταγραφή της κατανάλωσης, ενώ μπορεί να ελεγχθεί και να αποστείλει τα δεδομένα και εξ αποστάσεως, δίνοντας τη δυνατότητα μιας ανά πάσα στιγμής διαχείρισης της κατανάλωσης. Επίσης επικοινωνεί με τον διαχειριστή ώστε να μπορεί να ρυθμίσει τα περισσότερο ενεργοβόρα οικιακά φορτία, ενώ μπορεί να εγκατασταθεί και εξωτερικά σε μια οικία.

Σε κάθε περίπτωση, σταθερή επιδίωξη του management της ελληνικής θυγατρικής της Landis+Gyr A.E. είναι, όπως το ίδιο την περιγράφει, «η διατήρηση της ποιότητος των προϊόντων της, καθώς και η εξυπηρέτηση των πελατών της, με στόχο τη διαρκή ενίσχυση της θέσης ως το Ευρωπαϊκό Πρότυπο Κέντρο Παραγωγής Μετρητών Ηλεκτρικής Ενέργειας του πολυεθνικού ομίλου Landis+Gyr». Η μονάδα στην Κόρινθο ενισχύεται έτσι με τη μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων και δείχνει να έχει σημαντικά θετικά στοιχεία, τα οποία προμηνύουν την περαιτέρω ανάπτυξή της.

Από τα παλιά «ρολόγια» στις ψηφιακές λύσεις των έξυπνων δικτύων 

Η Landis+Gyr με έδρα στο Ζουγκ της Ελβετίας έχει 45 θυγατρικές.

H ελβετική Landis+Gyr είναι μια πολυεθνική εταιρεία με 45 θυγατρικές σε περισσότερες από 30 χώρες και έδρα στο Ζουγκ της Ελβετίας. Κατασκευάζει μετρητές και σχετικό λογισμικό για επιχειρήσεις ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Είναι εισηγμένη στο ελβετικό χρηματιστήριο και η κεφαλαιοποίησή της ξεπερνάει τα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Για τη χρήση που έληξε στα τέλη Μαρτίου του 2019 (31/3/2018 - 31/3/2019) ο όμιλος παρουσίασε πωλήσεις που ξεπερνούν το 1,6 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη 126 εκατομμυρίων. Η Landis+Gyr AG ήταν αρχικά γνωστή ως Electrotechnisches Institut Theiler και Company, και ιδρύθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1905. Μετονομάστηκε εξαιτίας του Heinrich Landis και του Karl Heinrich Gyr που διαδέχθηκαν τον ιδρυτή της Richard Theiler ως διαχειριστές. Η Landis+Gyr σχεδιάζει και κατασκευάζει μια σειρά μετρητικών προϊόντων, συστημάτων και υπηρεσιών ηλεκτρισμού, θερμότητας και φυσικού αερίου για ενεργειακές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.

Το 1924, η Landis+Gyr άνοιξε τα πρώτα της γραφεία εκτός Ελβετίας και ειδικότερα στη Νέα Υόρκη και την Αυστραλία. Εκτός από τα προϊόντα μέτρησης, με την ίδρυση της Cerberus Limited το 1940, η Landis+Gyr επεκτάθηκε και σε προϊόντα πυρασφάλειας. Η Cerberus εξαγοράστηκε αργότερα από την Elektrowatt Limited και αποτελεί σήμερα μέρος της Siemens Building Technologies. Η εταιρεία ήταν επίσης γνωστή για την παραγωγή οπτικών τηλεφωνικών καρτών μέχρι το 2006. Οι τηλεφωνικές κάρτες Landis+Gyr χρησιμοποιήθηκαν σε πολλές χώρες όπως το Ισραήλ, το Βέλγιο, η Ελβετία, κ.ά. Διάφορες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας συνεργάστηκαν με τη Landis+Gyr προκειμένου να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των καταναλωτών για εργαλεία διαχείρισης της ενέργειας με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών όπως οι British Gas, Iberdrola, Électricité Réseau, Ergon Energy, Ausgrid, Enel, ENDESA κ.ά.

Ομως η Landis+Gyr δεν σταμάτησε να καινοτομεί, προχωρώντας στον δικό της ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά και των πελατών της. Για παράδειγμα, ο αντιπρόεδρος της διαχείρισης χαρτοφυλακίων της Landis+Gyr, John Radgowski, είναι κατανοητά και απροκάλυπτα μανιακός με τη διαχείριση της ενέργειας. Γι’ αυτό δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη ότι εγκατέστησε μια συσκευή αισθητήρα στον ηλεκτρικό του πίνακα και, σχεδόν κάθε μέρα, χρησιμοποιεί τις λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ενέργεια που καταναλώνει κάθε γραμμή στο σπίτι του για να τροφοδοτήσει μια εφαρμογή στο smartphone του. Εχει ανακαλύψει, για παράδειγμα, ότι το φως στο ντουλάπι της συζύγου του χρησιμοποιεί περισσότερη δύναμη από ό,τι δικαιολογημένα θα έπρεπε, αναφέρουν κύκλοι της Landis+Gyr. Παραδέχεται επίσης ότι η πληροφορία που αναζητάει από τη συσκευή του συχνά δεν έχει καμία σχέση με την ενέργεια. «Η εφαρμογή μού λέει πότε η πόρτα του γκαράζ μου ανεβαίνει και πότε κατεβαίνει», αναφέρει. «Μου λέει πότε κάποιος είναι στο σπίτι». Οπως και ο Radgowski, έτσι και οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας ανακαλύπτουν τώρα ότι πολλές λειτουργίες μπορούν να ενεργοποιηθούν με εφαρμογές.

Ανακαλύπτουν τι χρειάζεται για μια μεγάλη ποικιλία εφαρμογών που σχετίζονται με την ενέργεια των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Και φαίνεται πως χρειάζονται όλες εκείνες τις συσκευές και εφαρμογές που θα τους επιτρέψουν να σχεδιάσουν τις λύσεις των έξυπνων δικτύων του μέλλοντος. Πολλές από αυτές τις τεχνολογίες ελέγχονται μέσω εφαρμογών smartphone και επίσης συνδέονται με ελεγκτές φωνής όπως το Amazon Alexa και το Google Assistant. Οι αναλυτές του Market Research Future αναμένουν ότι η βιομηχανία φωνητικής αρωγής θα παράγει έσοδα 7,8 δισ. δολ. από έξυπνες εφαρμογές μέχρι το 2023. Επιπλέον, τα τρία τέταρτα των καταναλωτών που ενδιαφέρονται να αγοράσουν έξυπνες οικιακές συσκευές, εκτιμούν τη διαλειτουργικότητα με άλλες συσκευές. Οι καταναλωτές δεν είναι οι μόνοι που δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο του ενεργειακού τους λογαριασμού.

Εφυγε από τη ζωή ο Τάκης Σπυριδάκης

• 

Σε ηλικία 61 ετών απεβίωσε σήμερα ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Τάκης Σπυριδάκης, έπειτα από πολύχρονη ασθένεια.

Ο Τάκης Σπυριδάκης γεννήθηκε στην Αίγινα το 1958 και αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Συμμετείχε σε 13 ταινίες, ενώ το σκηνοθετικό του ντεμπούτο πραγματοποίησε το 1994 με την ταινία «Ο Κήπος του Θεού», της οποίας έγραψε και το σενάριο. Η ταινία τιμήθηκε με 7 κρατικά βραβεία ποιότητας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη οθόνη ερμηνεύοντας έναν από τους πρωταγωνιστές της ταινίας «Γλυκιά Συμμορία», σε σκηνοθεσία του Νίκου Νικολαΐδη (1983). Για την ερμηνεία του τιμήθηκε με το ειδικό βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Ακολούθησαν οι ταινίες: «Λούφα και Παραλλαγή» (Νίκος Περάκης,1984), «Πρωινή Περίπολος» (Νίκος Νικολαΐδης, 1986), «Προστάτης Οικογένειας» (Νίκος Περάκης, 1997), «Αυτή η Νύχτα Μένει» (Νίκος Παναγιωτόπουλος, 1999), «Μαύρο Γάλα» (Νίκος Τριανταφυλλίδης, 1999), «Κανείς δεν χάνει σε Όλα» (Διονύσης Γρηγοράτος, 2000), «Φτηνά Τσιγάρα» (Ρένος Χαραλαμπίδης, 2000), «Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου» (Νίκος Παναγιωτόπουλος, 2002), «Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο» (Νίκος Περάκης, 2005), «Ισοβίτες» (Θόδωρος Μαραγκός, 2008) και «4 Μαύρα Κοστούμια» (Ρένος Χαραλαμπίδης, 2009).

Το 1989 έγραψε και σκηνοθέτησε την ταινία μικρού μήκους «Βέρα Κρουζ», που απέσπασε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ Δράμας, τιμήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και βραβεύτηκε από το Γαλλικό Κέντρο Κινηματογράφου το 1990.

Στο θέατρο πρωταγωνιστούσε τα τελευταία 4 χρόνια στο έργο του Γιάννη Τσίρου, «Άγριος Σπόρος», στη σκηνή του Επί Κολωνώ, σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη.

Τα απορρίμματα «πνίγουν» τα νησιά

• 

Η εικόνα είναι γνώριμη σε όλους. Οι κοινοί κάδοι ξεχειλισμένοι, οι μπλε κάδοι γεμάτοι με κάθε είδους σκουπίδια. Στις παραλίες, πλαστικά ποτήρια από καφέ και μπουκαλάκια νερού. Λίγο έξω από τις πόλεις, λόφοι από στρώματα, καρέκλες, διαλυμένα έπιπλα. Αν σε όλα αυτά προστεθούν και τα μποφόρ του Αιγαίου, που σκορπίζουν τα πάντα στα χωράφια ή στη θάλασσα, και οι φωτιές που ξεσπούν λόγω των θερμοκρασιών ή της αμέλειας, τότε έχουμε και τη φετινή εικόνα των περισσότερων νησιών του Αιγαίου και του Ιονίου. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη Σαλαμίνα, στην Αίγινα, στην Κέρκυρα και στη Ζάκυνθο, καθώς στα περισσότερα νησιά η ανακύκλωση παραμένει σε πολύ χαμηλά (ενίοτε ανύπαρκτα) επίπεδα, κομποστοποίηση δεν γίνεται σχεδόν πουθενά, ενώ υπάρχουν νησιά που δεν διαθέτουν καν τις στοιχειώδεις υποδομές, με θλιβερά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (για το 2018), η ανακύκλωση στα περισσότερα νησιά είναι πολύ περιορισμένη. Με την εξαίρεση ορισμένων νησιών των Κυκλάδων και κάποιων μεμονωμένων νησιών, όπως οι Λειψοί ή η Σκιάθος, οι περισσότεροι νησιωτικοί δήμοι ανακτούν ελάχιστες για τον πληθυσμό και τον τουρισμό τους ποσότητες. Περισσότερα από 20 νησιά δεν έχουν καν ανακύκλωση, 19 νησιά στο Αιγαίο έχουν ακόμα χωματερές.

Ο κ. Βαγγέλης Καπετάνιος διετέλεσε γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων το 2014-2019. «Δυστυχώς, πλην ελαχίστων περιπτώσεων δημάρχων ή περιφερειαρχών, οι περισσότεροι δεν είχαν ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα. Και δεν το λέω αυτό από πολιτική σκοπιά, ανεξαρτήτως του χώρου από τον οποίο προέρχονται. Δεν υπήρχε μια ενιαία αντιμετώπιση. Οπου υπήρχε ένας σχεδιασμός, αυτός δεν βασιζόταν στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα, ούτε στα πρόστιμα που βλέπαμε να “έρχονται”. Στα νησιά βέβαια, λόγω της ιδιαιτερότητάς τους, τα πράγματα ήταν ακόμα πιο δύσκολα», εξηγεί.

Σχέδια στα χαρτιά

Μετά την τροποποίηση του εθνικού σχεδιασμού και των περιφερειακών σχεδίων, στα τέλη του 2016, οι δήμοι ξεκίνησαν να εκπονούν τοπικά σχέδια διαχείρισης. Μόνο που οι περισσότεροι δεν τα εφάρμοσαν ποτέ. «Το κάθε νησί έχει τη δική του πραγματικότητα», λέει ο κ. Καπετάνιος. «Η εποχικότητα –στα περισσότερα ο πληθυσμός διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται το καλοκαίρι– και οι πιέσεις από τον τουρισμό περιορίζουν τις τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν. Δεν μπορεί σε ένα νησί 1.000 κατοίκων να γίνει ένα εργοστάσιο διαχείρισης, δεν υπάρχει οικονομία κλίμακας. Σε κάποια νησιά όπως η Υδρα και η Σαντορίνη, δεν υπάρχει διαθέσιμη γη είτε λόγω πολεοδομικών περιορισμών, ή εξαιτίας των πολύ υψηλών αξιών. Σε άλλα, όπως στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο τα μεταναστευτικά ρεύματα έφεραν τα πάνω κάτω. Οι μνημονιακές υποχρεώσεις περιόρισαν τις δυνατότητες πρόσληψης προσωπικού ή ανανέωσης του εξοπλισμού. Αυτές ήταν οι αντικειμενικές δυσκολίες. Ομως το πρόβλημα είναι ότι και οι ίδιοι οι δήμαρχοι δεν δούλεψαν για να εφαρμόσουν τα τοπικά τους σχέδια. Οσο κι αν ακούγεται τετριμμένο, οι πόροι υπάρχουν, μέσω της Ε.Ε. Ομως οι Περιφέρειες καθυστερούσαν να βγάλουν τις προσκλήσεις (σ.σ. υποβολής προτάσεων χρηματοδότησης) και οι δήμοι δεν συμμετείχαν γιατί δεν είχαν ώριμα έργα. Δυστυχώς αυτή είναι η κατάσταση».

Μετά τέσσερα χρόνια σε αυτή τη θέση, ο κ. Καπετάνιος εκτιμά ότι ο διάδοχός του, Μανώλης Γραφάκος, πρέπει να εστιάσει στην ταχεία εφαρμογή των σχεδίων. «Να μη χάσει χρόνο με πολιτικές ισορροπίες, να πιέσει σκληρά τους δήμους και τις Περιφέρειες να εφαρμόσουν τον σχεδιασμό».

Είναι όμως ο υφιστάμενος σχεδιασμός η λύση; Ο Αντώνης Μαυρόπουλος, πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ISWA) έχει αντίθετη άποψη. «Τα νησιά μας έχουν ιδιαιτερότητες: είναι πολλά και έχουν μια απίστευτη εποχικότητα. Λύσεις υψηλής ποιότητας με τόσο μεγάλη ελαστικότητα, όσο να εξυπηρετούν ένα ελάχιστο τονάζ τον χειμώνα και ένα τεράστιο το καλοκαίρι, δεν υπάρχουν. Επομένως αυτό γεννά ένα θέμα βιωσιμότητας για όποια λύση. Υπάρχουν όμως και άλλα προβλήματα. Η έλλειψη χώρου κάνει την εξεύρεση λύσης δύσκολη – σε μερικά νησιά όπως η Φολέγανδρος δεν έχουν καν χώμα για να σκεπάζουν τα σκουπίδια. Ενώ η επικοινωνία με την ηπειρωτική Ελλάδα είναι τον χειμώνα προβληματική. Ολο αυτό, σε συνδυασμό με την άναρχη τουριστική ανάπτυξη, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που κατά τη γνώμη μου δεν αντιμετωπίζεται με νέους ΧΥΤΑ».

Πρόταση

Ο κ. Μαυρόπουλος εκτιμά ότι πρέπει να δοκιμαστεί ένα νέο μοντέλο. «Πιστεύω ότι δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα κάθε δήμος μόνος του, ιδιαίτερα τα μικρά νησιά που είναι το “στολίδι” της χώρας μας. Θα πρέπει να υπάρξει ένα νέο σχέδιο, με τρία χαρακτηριστικά: Πρώτον, η ανακύκλωση του οργανικού να γίνεται επιτόπου, με διαλογή στην πηγή και υποχρεωτική συμμετοχή ξενοδοχείων και εστιατορίων. Αλλωστε τα περισσότερα νησιά έχουν ανάγκη το κομπόστ ως εδαφοβελτιωτικό. Δεύτερον, να αναλάβει η τουριστική βιομηχανία ενεργό ρόλο στη διαλογή και ανακύκλωση όλων των συσκευασιών. Και τρίτον, τόσο τα ανακυκλώσιμα όσο και το υπόλειμμα να οδηγούνται στην ηπειρωτική Ελλάδα για διαχείριση, με βάση ένα αποκεντρωμένο σχέδιο μεταφοράς. Το μόνο που θα πρέπει να δημιουργηθεί στα νησιά είναι κλειστοί σταθμοί μεταφόρτωσης, που να επαρκούν για 10-15 ημέρες. Αν χρειαστεί, να επιδοτηθεί η χρήση ειδικών πλοίων για τη μεταφορά. Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι μια λύση με οικονομία κλίμακας, η οποία εφαρμόζεται ήδη στο εξωτερικό. Για παράδειγμα, στο Κάπρι της Ιταλίας κρατούν μόνο το οργανικό, τα υπόλοιπα στέλνονται στη Νάπολη. Δεν διανοείται κανείς να “σπαταλήσει” χώρο σε αυτό το νησί. Προϋπόθεση είναι βέβαια να δημιουργηθεί μια κεντρική υπηρεσία παρακολούθησης για τα μικρά νησιά, καθώς δεν έχουν προσωπικό και να αποφασιστεί ποια (μεγαλύτερα) νησιά θα εξυπηρετήσουν τα γειτονικά τους. Το σύστημα, όπως είναι σήμερα, δεν μπορεί να λειτουργήσει».

Το «θαύμα» των Λειψών

Το παράδειγμα των Λειψών είναι σίγουρα το πιο εντυπωσιακό. Από το 2010 το μικρό αυτό νησί έχει ξεκινήσει ένα «ευρωπαϊκού τύπου» πρόγραμμα συστηματικής ανακύκλωσης, που έχει φέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. «Η επιτυχία μας βασίζεται στη διαλογή στην πηγή», λέει ο επανεκλεγείς δήμαρχος Φώτης Μάγγος. «Ο δήμος δίνει στους πολίτες σακούλες τεσσάρων χρωμάτων, μία για κάθε υλικό συσκευασίας: πράσινη για το πλαστικό, κόκκινη για τα μέταλλα, γαλάζια για το γυαλί και κίτρινη για το χαρτί. Μια συγκεκριμένη ημέρα οι πολίτες βγάζουν στον δρόμο ή στον κάδο τους τα ανακυκλώσιμα χωρισμένα ήδη από το σπίτι σε σακούλες και τα συλλέγουμε.

Στον χώρο του δημοτικού Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) γίνεται περαιτέρω διαλογή σε 13 ρεύματα, τα ανακυκλώσιμα δεματοποιούνται και στέλνονται στην Αθήνα, απευθείας σε αγοραστή ανακυκλώσιμων υλικών. Αυτό μας αποδίδει 22.000 ευρώ/έτος, το οποίο καλύπτει το ένα τρίτο του κόστους της καθαριότητας (υπηρεσία αποκομιδής), την οποία έχουμε αναθέσει σε ιδιώτη. Το καλοκαίρι μαζεύουμε τα ανακυκλώσιμα τρεις φορές την εβδομάδα και τα σύμμεικτα κάθε ημέρα, τον χειμώνα πιο αραιά». Ποιο είναι το αποτέλεσμα; «Ο ΧΥΤΑ μας είχε ζωή 30 ετών. Εχουν περάσει τα 20 χρόνια και δεν έχει γεμίσει ούτε το ένα τέταρτο. Αρα δεν θα χρειαστούμε ένα τόσο μεγάλο έργο για τα επόμενα 20 χρόνια», λέει ο κ. Μάγγος. «Ο κόσμος έχει πλέον συνηθίσει, δεν υπάρχει περίπτωση να πετάξει κανείς ανακατεμένα σκουπίδια στην ανακύκλωση γιατί είναι εύκολο... να βρούμε ποιος έκανε το λάθος. Και αναζητούμε τρόπο να γίνουμε ακόμα καλύτεροι».