Σε ορισμένους προκαλεί ανατριχίλα, ενώ για άλλους έχει τεράστια αξία και για την τοπική κουζίνα, αλλά και για την εναλλακτική ιατρική. Ο λόγος για τον πολύτιμο θησαυρό που μπορεί να εντοπίσει κανείς στο Ιόνιο και στις ιταλικές ακτές, τα λεγόμενα «αγγούρια της θάλασσας», τα οποία πωλούνται έναντι αστρονομικών ποσών ιδίως στις αγορές της Ασίας.
Το 2020, η Κίνα και το Χονγκ Κονγκ αποτέλεσαν με διαφορά οι μεγαλύτεροι αγοραστές ολοθουροειδών – κατά την επίσημη ονομασία τους – εισάγοντας τουλάχιστον το 70% της παγκόσμιας προσφοράς, με αξία περίπου 270 εκατ. δολαρίων. Η λατρεία που τρέφει η Κίνα για τα «αγγούρια της θάλασσας» έχει δημιουργήσει μία τουλάχιστον προβληματική αλυσίδα προσφοράς από την Αφρική, την Λατινική Αμερική, την Νότια Ασία και την Μεσόγειο.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: το σημαντικότερο ζήτημα είναι ότι ένα κιλό ολοθουροειδών μπορεί να πιάσει έως και 3.000 δολάρια στην κινεζική αγορά. Για τον λόγο αυτό και την τελευταία δεκαετία, τα «αγγούρια της θάλασσας» έχουν γίνει στόχος εγκληματιών από την Ιταλία, οι οποίοι με την βοήθεια Τούρκων και Ελλήνων λαθρεμπόρων, έχουν στήσει ολόκληρες επιχειρήσεις και «χτενίζουν» την ακτή της νοτίου Ιταλίας.
Εξ ου και η Ιταλία έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη, η οποία απαγόρευσε πλήρως την αλιεία και πώληση των ολοθουροειδών από το 2018, ενώ περιβαλλοντικές ομάδες επιβλέπουν την τήρηση του νόμου στην ευρύτερη περιοχή. Παρόλα αυτά, η απαγόρευση αυτή είναι προσωρινή και πρόκειτια να λήξει αυτόν τον Δεκέμβριο.
Και σε κάθε περίπτωση, κατά το διάστημα αυτό συνεχίστηκε το παράνομο κυνήγι και το λαθρεμπόριο από ντόπιους, καθώς και οι συνεχείς συλλήψεις από τις τοπικές αρχές. Μάλιστα, τον Μάρτιο του 2021, κατασχέθηκαν τρεις τόνοι ζωντανών ολοθουροειδών σε 144 πλαστικούς κουβάδες, που είχαν ως επόμενο προορισμό την Ελλάδα.
Γιατί είναι σημαντικά
Τα ολοθουροειδή παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της οξίνισης των θαλάσσιων υδάτων, η οποία είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και συμβαίνει ότι υπάρχει μεγάλη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στο νερό.
Παρότι όμως έχουν πολύ μεγάλη σημασία, η προστασία των ολοθουροειδών κατέστη σχετικά δύσκολη σε ολόκληρο τον κόσμο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, μόλις 35 περίπου χώρες ψάρευαν τα αγγούρια της θάλασσας, ενώ σήμερα τουλάχιστον 70 χώρες ψαρεύουν και τα εμπορεύονται.
«Είναι εύκολο να τα μαζέψει κανείς με το χέρι. Δεν ξεγλιστρούν. Απλώς κάθονται εκεί. Και εάν μπορείς να βουτήξεις σε μεγάλο βάθος, όπου και τα συναντάς, απλώς πρέπει να τα σηκώσεις από το έδαφος», δηλώνει στο Bloomberg o Steven Purcell, καθηγητής θαλάσσιας οικολογίας στο πανεπιστήμιο Southern Cross University της Αυστραλίας.
Παρότι η αλιεία ολοθουροειδών συνιστά κακούργημα στην Ιταλία, η ζήτηση δεν έχει υποχωρήσει. Τον Ιούλιο του 2019, μία γυναίκα συνελήφθη στο διεθνές αεροδρόμιο της Ρώμης, διότι επιχείρησε να περάσει από τον έλεγχο μία βαλίτσα γεμάτη με αποξηραμένα αγγούρια της θάλασσας. Μάλιστα, ήταν φυλαγμένα τόσο προσεκτικά, σαν να ήταν διαμάντια.
Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από τότε που θεσμοθετήθηκε η ανακύκλωση στη χώρα μας. Σε αυτές τις δύο δεκαετίες έγιναν τεράστια άλματα σε σχέση με το παρελθόν. Ομως η Ελλάδα εξακολουθεί να τρέχει πίσω από τις εξελίξεις, επενδύοντας συχνά σε ήδη ξεπερασμένα μοντέλα και θέτοντας συστηματικά τα πολιτικά κριτήρια σε υψηλότερη βάση από τα επιστημονικά στη λήψη αποφάσεων.
Την ίδια επέτειο έχει και η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), που ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2001. Πρόκειται για την εταιρεία που διαχειρίζεται τον γνωστό σε όλους μας μπλε κάδο, το πρώτο και μεγαλύτερο σύστημα ανακύκλωσης συσκευασιών. Οι μπλε κάδοι έφεραν την ανακύκλωση συσκευασιών στην πόρτα μας και βοήθησαν καθοριστικά στο να επιτύχει η χώρα τούς ευρωπαϊκούς στόχους για το συγκεκριμένο «ρεύμα» υλικών. Ομως τα σκουπίδια που καταλήγουν εκεί, πέρα από τα ανακυκλώσιμα, είκοσι χρόνια μετά, είναι απολύτως ενδεικτικά της πραγματικότητας της ανακύκλωσης στην Ελλάδα. Με αφορμή την επέτειο αυτή, η «Κ» μιλάει με τον γενικό διευθυντή της ΕΕΑΑ, Γιάννη Ραζή, για τη σημερινή κατάσταση στην ανακύκλωση συσκευασιών και όχι μόνο, για τα επιτεύγματα και τα λάθη και τις εξελίξεις που θα δούμε γύρω μας τα επόμενα έτη.
Ο γενικός διευθυντής της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, Γιάννης Ραζής.
– Πριν από 20 χρόνια ιδρύθηκε η ΕΕΑΑ, που ουσιαστικά σήκωσε το βάρος της ανακύκλωσης των οικιακών απορριμμάτων στη χώρα μας. Ποια είναι τα σημαντικότερα επιτεύγματά της;
– Η λειτουργία του μπλε κάδου ξεκίνησε το 2003 και έχει σημαντικές επιτυχίες, ιδίως αν σκεφτούμε την κατάσταση που προϋπήρχε. Κατά πρώτον, ο μπλε κάδος εδραίωσε τη θέση της ανακύκλωσης στην κοινωνία, κάνοντάς τη μια καθημερινή συνήθεια. Ενα δεύτερο, πιο αθέατο επίτευγμα είναι ότι η ΕΕΑΑ έφερε σε ένα κοινό τραπέζι τη βιομηχανία και το εμπόριο (αφού εκπροσωπούμε τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τις συσκευασίες στην αγορά) με την τοπική αυτοδιοίκηση (η Κεντρική Ενωση Δήμων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΕΑΑ), δύο διαφορετικούς κόσμους.
– Οι στόχοι της ανακύκλωσης έχουν επιτευχθεί;
– Οι δραστηριότητες της ΕΕΑΑ καλύπτουν όχι μόνο το 96% του πληθυσμού, αλλά και το 96% του στόχου της χώρας για την ανακύκλωση συσκευασιών. Κι αυτό γιατί η ΕΕΑΑ παράγει ένα αποτέλεσμα περίπου διπλάσιο από τη νομική της υποχρέωση (οι στόχοι της αφορούν τις ποσότητες συσκευασιών που βάζουν στην αγορά οι συμβεβλημένες με την ΕΕΑΑ επιχειρήσεις), και αυτή η υπέρβαση είναι που εξασφαλίζει την επίτευξη του εθνικού στόχου για τα απόβλητα συσκευασίας. Ο στόχος για τις συσκευασίες (που είναι συνολικά περί τους 800.000 τόνους ετησίως) είναι να ανακυκλώνεται το 65% (δηλαδή 511.000 τόνοι) έως το 2025 και η ΕΕΑΑ (σ.σ. είναι το μεγαλύτερο αλλά όχι το μόνο σύστημα ανακύκλωσης συσκευασιών, καθώς υπάρχουν ακόμα τρία, λιγότερο γνωστά) καλύπτει 490.000-500.000 τόνους ετησίως. Αρα αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι για τα απόβλητα συσκευασίας οι στόχοι της εταιρείας και της χώρας έχουν επιτευχθεί, με την εξαίρεση του γυαλιού, που υπολείπεται λίγο. Συχνά υπάρχει μια σύγχυση στον δημόσιο λόγο, καθώς η χώρα υστερεί στους γενικούς στόχους της ανακύκλωσης και αυτό λανθασμένα συσχετίζεται με τον μπλε κάδο, που αφορά μόνο τις συσκευασίες. Ομως οι συσκευασίες αντιπροσωπεύουν μόνο το 20%-25% (κατά βάρος) των αστικών απορριμμάτων της χώρας.
– Γιατί, 20 χρόνια μετά την έναρξη της ανακύκλωσης, το 40%-50% (ή και περισσότερο) όσων απορρίπτονται στον μπλε κάδο είναι κοινά σκουπίδια; Ποιος ευθύνεται;
– Για να έχεις καλή ποιότητα ανακύκλωσης στον μπλε κάδο πρέπει κατ’ αρχάς να «λειτουργεί» και ο πράσινος κάδος. Γιατί αν ο πολίτης δεν βρίσκει πράσινο κάδο ή αυτός είναι γεμάτος, τότε θα πετάξει τα σκουπίδια στον μπλε κάδο χωρίς να το σκεφτεί. Αρα εκεί είναι σημαντικός ο ρόλος των δήμων. Επίσης, ούτε εμείς στην ΕΕΑΑ, ούτε ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ούτε η πολιτεία έχουμε κάνει όσα θα μπορούσαμε σε επίπεδο ενημέρωσης των πολιτών. Υπάρχει βέβαια και το μερίδιο ευθύνης των πολιτών. Αν είσαι υπεύθυνος άνθρωπος, τότε θα φροντίσεις και να ενημερωθείς και να λειτουργήσεις σωστά.
– Πριν από λίγα χρόνια, η Κίνα και άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας σταμάτησαν να δέχονται ανακυκλώσιμα από την Ευρώπη. Αυτό προκάλεσε μεγάλα προβλήματα σε όλα τα ευρωπαϊκά συστήματα ανακύκλωσης, καθώς τα υλικά έμεναν αδιάθετα. Εχει η ΕΕΑΑ πρόβλημα βιωσιμότητας;
– Η ανακύκλωση στην Ελλάδα είχε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, κυρίως το 2017-2019, που μειώθηκαν πολύ οι τιμές των υλικών αυτών διεθνώς. Για να αντιμετωπιστεί, η ΕΕΑΑ χρηματοδότησε τα κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ), αφού τα έσοδά τους από την πώληση ανακυκλώσιμων μειώθηκαν ή μηδενίστηκαν. Τώρα οι τιμές έχουν ανέβει και η κατάσταση στην αγορά έχει εξισορροπηθεί. Αρκετά υλικά, μάλιστα, όπως το ΡΕΤ (λ.χ. πλαστικά μπουκάλια νερού), τα μέταλλα και το χαρτόνι, έχουν υψηλές τιμές.
Αυτοί που χρησιμοποιούν υλικά που είναι πιο δύσκολο να ανακυκλωθούν θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερο.
– Υπάρχουν όμως και άλλα υλικά που είναι πολύ δύσκολο να ανακυκλωθούν, λ.χ. το πλαστικό των συσκευασιών ζυμαρικών. Δεν θα έπρεπε όσοι χρησιμοποιούν ή εισάγουν τέτοια υλικά να πληρώνουν περισσότερο για τη διαχείρισή τους; Γιατί σήμερα πληρώνουν την ίδια συνδρομή στην ΕΕΑΑ με όλους τους άλλους.
– Η αλήθεια είναι αυτή. Δηλαδή, το υλικό που ανακυκλώνεται δυσκολότερα να είναι ακριβότερο, ώστε σταδιακά η αγορά να στραφεί σε άλλες λύσεις. Αυτό είναι και ένα από τα ζητούμενα της περιόδου που συζητάμε με την πολιτεία και τον ΕΟΑΝ.
– Γνωρίζουμε πόσες από τις συσκευασίες που ρίχνονται στον μπλε κάδο τελικά ανακυκλώνονται;
– Τα υλικά που φεύγουν από τα κέντρα διαλογής ως δευτερογενής πρώτη ύλη καταγράφονται. Σε αυτό είμαστε κατηγορηματικοί, γιατί μόνο τότε κλείνει ο κύκλος της ανακύκλωσης, όταν καταλήξουν τα υλικά στον παραγωγό. Το ποσοστό που χάνεται υπολογίζεται στο 5%-8%.
– Πόσα από αυτά ανακυκλώνονται στην Ελλάδα;
– Θα ήταν καλύτερο όλα τα υλικά να ανακυκλώνονταν εδώ, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο. Εξάλλου, το να εξαχθεί ένα ανακυκλώσιμο υλικό δεν είναι αντίθετο στους κανονισμούς της Ε.Ε., ούτε και κακό. Για παράδειγμα, το ΡΕΤ έχει μια διαδικασία «αναγέννησης» η οποία γίνεται και σε μονάδες στη χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό, λ.χ. στη Ρουμανία.
– Μια συζήτηση που γίνεται τα τελευταία χρόνια σε επιστημονικό επίπεδο είναι κατά πόσον τελικά έχει νόημα να επενδύονται τόσα χρήματα στην ανακύκλωση πλαστικού, που είναι γενικά δύσκολη και έχει πολλά ζητήματα, αντί να καταβάλλεται προσπάθεια για τον περιορισμό της χρήσης του. Τελικά έχει νόημα;
– Η έννοια του τι ανακυκλώνεται και με τι κόστος και όφελος είναι περίπλοκη και αφορά πολλά υλικά. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν είδη πλαστικών που είναι πιο δύσκολο να ανακυκλωθούν, όπως τα πολυστρωματικά, δηλαδή αυτά που έχουν συνδυασμούς υλικών (λ.χ. PVC με PET) και τα εύκαμπτα. Το θέμα όμως είναι να έχουμε καλό διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων. Αν το επιτύχουμε, το πλαστικό έχει κατά κανόνα καλές διεθνείς τιμές γιατί υπάρχει ζήτηση για δευτερογενές υλικό. Τα πλαστικά έχουν μπει αρκετά στη ζωή μας και κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι μετά το τέλος της χρήσης τους δεν καταλήγουν στον σωστό κάδο ή καταλήγουν στο περιβάλλον.
– Μιας και αναφερθήκατε στον διαχωρισμό, η πολιτεία επενδύει εκατομμύρια στην κατασκευή μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, από τα οποία προκύπτουν μόλις 10%-15% ανακυκλώσιμα, και αυτά κακής ποιότητας. Είναι αυτή μια ορθή επιλογή; Δεν θα έπρεπε να επενδυθούν αυτοί οι πόροι στην ενίσχυση της χωριστής διαλογής των απορριμμάτων μας;
– Είναι ορθό ότι τα ανακυκλώσιμα που βγαίνουν μέσα από κοινά σκουπίδια είναι κατώτερης ποιότητας σε σχέση με τον μπλε κάδο. Ο,τι καταλήγει στον κοινό κάδο σκουπιδιών έχει στην πράξη χαθεί για την ανακύκλωση, είτε γιατί ο κάτοχος του σκουπιδιού δεν πείστηκε ότι πρέπει να το ανακυκλώσει είτε επειδή τα συστήματα ανακύκλωσης χρειάζονται βελτίωση. Από την άλλη πλευρά, η ανάκτηση κάποιων ανακυκλώσιμων από τις μονάδες αυτές δεν κάνει κακό. Ομως, το ορθό οικονομικά και λειτουργικά θα ήταν να ασχοληθεί η πολιτεία περισσότερο με το πώς να μην καταλήγουν ανακυκλώσιμα στα σκουπίδια. Επίσης πιστεύω ότι θα πρέπει να συζητήσουμε πώς οι μονάδες αυτές θα πρέπει να εξελιχθούν, όχι για την επεξεργασία σύμμεικτων σκουπιδιών, αλλά για να δέχονται οργανικά και, γιατί όχι, υλικά από τα ρεύματα ανακύκλωσης.
Tι αλλάζει για αλουμινένια κουτάκια, πλαστικά και γυάλινα μπουκάλια
– Πότε θα περάσουμε σε τέσσερα ρεύματα ανακύκλωσης; Η υπόθεση αυτή δείχνει να μην προχωράει καθόλου.
– Με βάση τον τελευταίο νόμο για την ανακύκλωση, όλα τα «συστήματα» (σ.σ. ανακύκλωσης) πρέπει να υποβάλλουμε νέα επιχειρησιακά σχέδια μέχρι το τέλος του έτους. Εμείς προτείνουμε αρχικά να γίνουν τρία ρεύματα ανακύκλωσης συσκευασιών: ένα για το γυαλί, ένα για χαρτί/χαρτόνι και ένα για τις ελαφρές συσκευασίες. Τέσσερα ρεύματα θα πρέπει να γίνουν μόνο εκεί όπου έχει νόημα. Oμως για να υλοποιηθεί οποιοσδήποτε εγκεκριμένος σχεδιασμός, πρέπει και η Πολιτεία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με τους πόρους της ανακύκλωσης και την πάταξη της εισφοροδιαφυγής. Πάνω από 40% των επιχειρήσεων της χώρας δεν συμμετέχουν σε κανένα σύστημα ανακύκλωσης.
– Από την 1.1.23 θα πρέπει να λειτουργούν στη χώρα μας συστήματα εγγυοδοσίας για τα αλουμινένια κουτάκια, τα πλαστικά και τα γυάλινα μπουκάλια νερού ή ποτών (δηλαδή ο πολίτης θα τα επιστρέφει και θα παίρνει πίσω ένα μικρό αντίτιμο). Πώς αλλάζει η υποχρέωση αυτή τα δεδομένα;
– Το τοπίο αλλάζει άρδην, καθώς η διαχείριση των συσκευασιών αυτών θα φύγει από την ΕΕΑΑ, δηλαδή τον μπλε κάδο και τον μπλε κώδωνα. Aρα, από 1.1.23 δεν τα συνυπολογίζουμε. Φυσικά, ο μπλε κάδος θα συνεχίσει να δέχεται άλλες συσκευασίες από γυαλί, πλαστικό και αλουμίνιο, λ.χ. βαζάκια.
– Θα απειληθεί η βιωσιμότητά σας; Γιατί τα υλικά αυτά είναι ευπώλητα, σε καλές τιμές.
– Σίγουρα θα αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα. Oμως ανεξάρτητα από την παρέμβαση της Πολιτείας, η ανακύκλωση των εναπομεινασών συσκευασιών θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί.
– Θα είναι εύκολη η «εισαγωγή» στη χώρα μας του συστήματος εγγυοδοσίας; Ο κόσμος ίσως το θυμάται από την εποχή που επέστρεφε στο μαγαζί τα γυάλινα μπουκάλια της μπίρας ή των αναψυκτικών, όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει.
– Υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα. Κατ’ αρχάς, η κατανάλωση των προϊόντων αυτών στη χώρα μας είναι πολύ κατακερματισμένη. Υπάρχουν πολλά σημεία όπου πωλούνται, από το περίπτερο έως το ξενοδοχείο, ενώ πολλά καταναλώνονται «on the go», π.χ. σε ένα beach bar. Επίσης, γεωγραφικά υπάρχουν δυσκολίες, λ.χ. η νησιωτικότητα. Επομένως, υπάρχει θέμα logistics, πρέπει να δημιουργηθεί μια αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς δεν μπορείς να έχεις παντού μηχανήματα επιστροφής. Επίσης, ένα άλλο ζήτημα είναι ότι τα συστήματα εγγυοδοσίας θα διαχειρίζονται απευθείας τα χρήματα του καταναλωτή (σ.σ. το αντίτιμο). Αυτό θέλει προσεκτικό σχεδιασμό και διαφανή διαχείριση των οικονομικών. – Ο ρόλος του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (του φορέα του υπουργείου Περιβάλλοντος που διαχειρίζεται την ανακύκλωση στη χώρα μας) παραμένει ασθενής. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα έχει λάβει και αποφάσεις που δέχθηκαν κριτική. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει;
– Είναι αποτελεσματικός ο ΕΟΑΝ; Oχι όσο θα θέλαμε. Ακούμε συχνά ότι δεν έχει αρκετό προσωπικό. Αυτό όμως είναι ένα μέρος του προβλήματος και όχι το πρόβλημα. Για να παίξει ο ΕΟΑΝ τον ρόλο του χρειάζεται μια καθαρή πολιτική βούληση, εφόσον το διοικητικό του συμβούλιο διορίζεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Μια εντολή για το πώς να προχωράει με χρονοδιαγράμματα και απολογισμό δράσης.
– Iσως αποφάσεις που να βασίζονται λιγότερο σε πολιτικά και περισσότερο σε επιστημονικά κριτήρια;
– Οι αποφάσεις πρέπει να είναι έγκαιρες. Επιπλέον, ο ΕΟΑΝ πρέπει να ελέγχει τις ανισορροπίες και τις δυσκολίες στην αγορά. Aρα πρέπει να ενισχυθεί ο ελεγκτικός ρόλος του. Δεν μπορούμε να δίνουμε αγώνα αν ο διαιτητής δεν μπορεί να ασκεί τον ρόλο του.
Τι είναι η ΕΕΑΑ
Η Ελληνική Εταιρεία Αξιο-ποίησης Ανακύκλωσης είναι μια μη κερδοσκοπική εταιρεία που ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2001. Μέλη της είναι επιχειρήσεις που κατασκευάζουν ή εμπορεύονται συσκευασίες, οι οποίες καταβάλλουν συνδρομή στην ΕΕΑΑ για την ανακύκλωσή τους, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η ΕΕΑΑ χρησιμοποιεί τους πόρους αυτούς για να οργανώσει το σύστημα ανακύκλωσής τους, από τους μπλε κάδους και κώδωνες έως τη διαλογή και την πώληση των υλικών ως δευτερογενή πρώτη ύλη. Το πλαίσιο για την ανακύκλωση συσκευασιών δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2011 με τον νόμο 2939 «Συσκευασίες και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων», που έκτοτε τροποποιήθηκε δεκάδες φορές, η τελευταία με τον νόμο 4819/2021.
Στους πολίτες που μπορεί να πέσουν στην παγίδα περιλαμβάνονται όσοι βρίσκονται πολλά χρόνια στη Βρετανία, έχουν άδεια παραμονής ή είναι παντρεμένοι με Βρετανούς και, ως εκ τούτου, μπορεί να θεωρήσουν ότι το ζήτημα δεν τους αφορά (φωτ. AP Photo/Alastair Grant).
ΛΟΝΔΙΝΟ. Σοβαρούς κινδύνους για πολυάριθμους υπηκόους χωρών της Ε.Ε. που ζουν μόνιμα στη Βρετανία εγκυμονεί η προθεσμία της 30ής Ιουνίου, που αφορά τη δήλωση μόνιμου κατοίκου. Πολλοί πολίτες της Ε.Ε. που ζουν νομίμως στη Βρετανία θα θεωρούνται παράνομοι αν δεν υποβάλουν εγκαίρως την αίτηση για settled status (καθεστώς μόνιμης εγκατάστασης).
Εκατοντάδες χιλιάδες Ευρωπαίοι πολίτες έχουν υποβάλει αιτήσεις, αλλά τα εμπόδια είναι πολλά για ολόκληρες κατηγορίες. Στους πολίτες που μπορεί να πέσουν στην παγίδα περιλαμβάνονται όσοι βρίσκονται πολλά χρόνια στη Βρετανία, έχουν άδεια παραμονής ή είναι παντρεμένοι με Βρετανούς πολίτες και ως εκ τούτου μπορεί να θεωρήσουν, εσφαλμένα, ότι το ζήτημα δεν τους αφορά.
Επίσης, σε κίνδυνο βρίσκονται Ευρωπαίοι πολίτες που δεν έχουν τις ψηφιακές δεξιότητες να προχωρήσουν στη διαδικασία της αίτησης, που δεν μιλούν αγγλικά ή που δεν έχουν ενημερωθεί ότι οφείλουν να προχωρήσουν σε αυτή τη διαδικασία.
Άτομα που σπουδάζουν ή εργάζονται νομίμως στη Βρετανία καλύπτονται από τις ελευθερίες που εγγυώνται οι ευρωπαϊκές συνθήκες, τις οποίες έχει αποδεχθεί η Βρετανία, αλλά υπάρχουν ολόκληρες κατηγορίες (π.χ. παιδιά, συνταξιούχοι κ.ά.) που θα χάσουν αυτομάτως το δικαίωμα περίθαλψης, ενοικίασης σπιτιού κ.λπ. σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία.
Οργανώσεις όπως η UK in a changing Europe ζητούν παράταση της προθεσμίας, επικαλούμενες τις δυσκολίες που προέκυψαν από τον κορωνοϊό για τα απαραίτητα γραφειοκρατικά βήματα, όπως η ανανέωση διαβατηρίων.
Επιπλέον ανησυχίες προξενεί το γεγονός ότι η απόκτηση του καθεστώτος μονιμότητας δεν τεκμηριώνεται από έγγραφες αποδείξεις, παρά μόνο από μια ηλεκτρονική διαδικασία. Ετσι, ακόμη και όσοι έλαβαν το καθεστώς αυτό ανησυχούν ότι αν φύγουν από τη Βρετανία και το σύστημα δυσλειτουργεί όταν επιστρέψουν, μπορεί να μην τους επιτραπεί προσωρινά η είσοδος στη χώρα.
Οι νέοι κανόνες μετά την παρέλευση της προθεσμίας επιβάλλουν στους ιδιοκτήτες ακινήτων να ελέγχουν οι ίδιοι ότι οι ενοικιαστές έχουν καθεστώς μόνιμης εγκατάστασης, επί ποινή προστίμου, ενώ η ίδια υποχρέωση βαραίνει και τους εργοδότες. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν θυμίζει τη γραπτή υπόσχεση που είχε δώσει πριν από το δημοψήφισμα του 2016 ο Μπόρις Τζόνσον στους Ευρωπαίους πολίτες στη χώρα.
Με βάση την υπόσχεση αυτή, που έφερε επίσης τις υπογραφές των στελεχών του Συντηρητικού Κόμματος Μάικλ Γκοβ και Πρίτι Πάτελ, αν η Βρετανία αποφάσιζε να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι Ευρωπαίοι πολίτες που ήδη κατοικούσαν στη χώρα θα λάμβαναν αυτόματη άδεια για να παραμείνουν στα σπίτια τους. Αντ’ αυτού, πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες κινδυνεύουν σύντομα να γίνουν «παράνομοι».
Υπολογίζονται ότι χρειάζονται 3,12 εκατομμύρια τέτοιοι επαγγελματίες για να καλυφθούν οι κενές θέσεις παγκοσμίως
Εάν οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν είχαν πειστεί έως σήμερα ότι πρέπει να προσλάβουν ειδικό κυβερνοασφαλείας, η ομολογία της Colonial Pipeline ότι αναγκάστηκε να πληρώσει λύτρα 4,4 εκατ. δολαρίων στους χάκερς που επιτέθηκαν στον αγωγό της, μάλλον είναι αρκετή για να τις κάνει να αλλάξουν γνώμη.
Η ειρωνεία είναι ότι μόλις λίγες εβδομάδες πριν από την επίθεση αυτή, η Colonial είχε δημοσιεύσει αγγελία για την πρόσληψη ειδικού κυβερνοασφάλειας.
Σε κάθε περίπτωση, μία σειρά από κυβερνοεπιθέσεις τον τελευταίο χρόνο φέρνουν το επιχειρείν μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα.
«Είναι ένας πόλεμος για τα ταλέντα. Υπάρχει έλλειψη στην προσφορά και αυξημένη ζήτηση», εξηγεί στο CNN ο Μπράιαν Όρμι, διευθυντής της GuidePoint Security.
Η αλήθεια είναι ότι η έλλειψη ειδικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας αποτελεί μία τάση που μετρά τουλάχιστον μία δεκαετία ζωής.
Στις ΗΠΑ, υπάρχουν σήμερα 879.000 επαγγελματίες της κυβερνοασφάλειας στην αγορά εργασίας και άλλες 359.000 κενές θέσεις στον χώρο αυτό, όπως δείχνει μελέτη του 2020 της (ISC)2.
Παγκοσμίως, το έλλειμμα είναι ακόμα μεγαλύτερο, με τις κενές θέσεις να υπολογίζονται στα 3,12 εκατομμύρια. Οι εταιρείες χρειάζονται από χαμηλού επιπέδου αναλυτές ασφαλείας, που παρακολουθούν την κίνηση στις ιστοσελίδες για να εντοπίσουν τυχόν κακόβουλες κινήσεις μέσα στο σύστημα, έως υψηλόβαθμα στελέχη, που θα συμβουλεύουν τους CEOs και τα διοικητικά συμβούλια για τον κίνδυνο –οικονομικό και στο επίπεδο της φήμης- που μπορεί να προκύψει από κυβερνοεπιθέσεις.
Το αμερικανικό Bureau of Labor Statistics προβλέπει ότι ο αναλυτής ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων θα είναι το 10ο ταχύτερα αναπτυσσόμενο επάγγελμα την επόμενη δεκαετία, με ρυθμό αύξησης της απασχόλησης κατά 31% (την ώρα που όλα τα υπόλοιπα επαγγέλματα «τρέχουν» με ρυθμό μόλις 4%).
Το αποτέλεσμα είναι ότι ταλαντούχοι επαγγελματίες της κυβερνοασφάλειας, που εκπαιδεύτηκαν σε κρατικές θέσεις (όπως για παράδειγμα στην προστασία των συστημάτων ύδρευσης, των δικτύων επικοινωνίας της αστυνομίας κτλ), έχουν τώρα την ευκαιρία να αφήσουν τον δημόσιο τομέα για να καταλάβουν κάποια πολύ καλοπληρωμένη θέση σε κάποια αμερικανική πολυεθνική.
«Η Amazon είναι εκεί έξω και τους κουνά σακούλες με λεφτά, για να προστατεύσουν τις λειτουργίες της στο λιανεμπόριο», εξηγεί ο Μάικ Χάμιλτον, της Critical Insight.
Την απόλυτη υποκρισία των πολιτικών Αρχών των Κατεχομένων αλλά και του καθεστώτος Ερντογάν αποκαλύπτει η πληροφορία πως εκατοντάδες χιλιάδες Τουρκοκύπριοι έχουν στην κατοχή τους ελληνοκυπριακά ταξιδιωτικά έγγραφα, καθώς και ταυτότητες.
Ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των Κατεχομένων και του Ψευδοκράτους Τατάρ, ο πρωθυπουργός του, καθώς και τα μέλη του ψευδοϋπουργικού συμβουλίου του διαθέτουν ελληνοκυπριακά ταξιδιωτικά έγγραφα για να τα χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση ανάγκης, δηλαδή αν τα δικά τους τουρκοκυπριακά ή τουρκικά έγγραφα δεν είναι επαρκή για την ασφάλειά τους ή την ασφαλή μετακίνησή τους.
Πρόκειται για την επιτομή της υποκρισίας από τη στιγμή που ο ίδιος ο Ερντογάν προ ημερών χαρακτήρισε τους εκπροσώπους της Κυπριακής Δημοκρατίας μη αξιόπιστους και ψεύτες.
Εάν, λοιπόν, οι επίσημοι φορείς της Κυπριακής Δημοκρατίας κρίνονται αναξιόπιστοι από τον Ερντογάν, τότε πώς τα έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας κρίνονται αξιόπιστα όχι μόνο από τους απλούς πολίτες Τουρκοκυπρίους, αλλά και από τη δήθεν εθνικιστική-ανεξάρτητη-υποταγμένη στον Ταγίπ Ερντογάν πολιτική ηγεσία των Τουρκοκυπρίων;
Αν αυτή η στάση δεν είναι υποκριτική, τότε κάποιος από την πολιτική ηγεσία των Τουρκοκυπρίων αλλά και από το καθεστώς Ερντογάν θα πρέπει να εξηγήσει τι ακριβώς σημαίνει υποκρισία.
Επί της ουσίας η αποκάλυψη αυτή περιγράφει με τον δραματικότερο τρόπο τον ενδόμυχο και διαρκή φόβο των Τουρκοκυπρίων κάποια στιγμή να βρεθούν απροστάτευτοι κάτω από την «μπότα» των εποίκων και του τουρκικού στρατού χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να διαφύγουν. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουν φροντίσει να έχουν πάντοτε κάτω από το μαξιλάρι τους μία ταυτότητα ή ένα διαβατήριο, μία ληξιαρχική πράξη ή κάποιο άλλο επίσημο έγγραφο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή είναι η αλήθεια και σε όποιον αρέσει.
Όπως έγινε πλέον γνωστό, τόσο ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Τατάρ, όσο και το σύνολο σχεδόν του λεγόμενου υπουργικού του συμβουλίου αλλά και περίπου 160.000 Τουρκοκύπριοι φέρονται, σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα, να είναι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το έγγραφο της Κυπριακής Δημοκρατίας του Τατάρ
Η αποκάλυψη αυτή έγινε μετά τη διαμάχη που ξέσπασε από το πασχαλινό μήνυμα του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος απευθύνθηκε στους Τουρκοκύπριους χρησιμοποιώντας τη φράση «αγαπητοί μου συμπολίτες».
Στη δήλωση αυτή ο Τουρκοκύπριος ηγέτης έφερε αντιρρήσεις, λέγοντας πως οι Τουρκοκύπριοι είναι ανεξάρτητοι και κυρίαρχοι. Όμως, όπως αποδείχθηκε, μόνο κυρίαρχοι δεν είναι, αφού και ο ίδιος ο Τουρκοκύπριος ηγέτης διαθέτει έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πώς ιδρύθηκε και πώς εξαγοράστηκε από τη Microsoft πριν από έναν χρόνο
Πριν από περίπου έναν χρόνο η Microsoft έβαλε στο «στόχαστρό» της μία ελληνική startup και με μία ελκυστική προσφορά την έκανε δική της. Ο λόγος για την Softomotive που έχοντας περάσει πλέον στον έλεγχο του αμερικανικού κολοσσού αναπτύσσει αποκλειστικά, εδώ στην Ελλάδα, ένα κομμάτι των Windows.
Πριν δούμε όμως τι ήταν αυτό που προσέλκυσε την εταιρεία του Μπιλ Γκέιτς στην ελληνική startup αυματοματοποίησης διεργασιών, ας δούμε πώς άρχισαν όλα, πριν από 16 χρόνια.
Οι δυο τους γνωρίστηκαν ως φοιτητές στο τμήμα πληροφορικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχαν πάθος για τους υπολογιστές από μικροί. Τόσο ο Μάριος, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καβάλα, όσο και ο Αργύρης, που μεγάλωσε στην Αθήνα, ήρθαν σε επαφή με τους υπολογιστές όταν ήταν στο Γυμνάσιο, αρχικά παίζοντας παιχνίδια. Πολύ γρήγορα όμως «κόλλησαν» το μικρόβιο του προγραμματισμού.
Τα πρώτα τους βήματα μετά την αποφοίτηση από το Πανεπιστήμιο τα έκαναν σε εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Ο Μάριος ήταν ο πρώτος που μπήκε στο χώρο του επιχειρείν ιδρύοντας την εταιρεία λογισμικού Likno στις αρχές του 2000.
Το 2005 ξεκίνησε την Softomotive εστιάζοντας στο RPA, την τεχνολογία που προσφέρει λύσεις ρομποτικής αυτοματοποίησης διεργασιών. Τότε αποφάσισε να ενώσει τις δυνάμεις του και με τον Αργύρη που έχει περισσότερη εμπειρία στο εμπορικό κομμάτι. Πολύ σύντομα είδαν ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τις επιχειρήσεις να αξιοποιίησουν την τεχνολογία αυτή και μετέτρεψαν την εταιρεία από B2C (business to consumers) σε B2B (business to business).
Αρχικά δημιούργησαν ένα προϊόν με ένα drag and drop περιβάλλον, στο οποίο μπορούσες να περιγράψεις μία ακολουθία βημάτων και αυτή να γίνεται μετά αυτόματα. Είχε μεγάλη πρακτική σημασία και εμπορική απήχηση. Δεν απευθυνόταν σε developers αλλά σε κόσμο που έκανε τη δουλειά του σε υπολογιστή.
Ποιο ήταν το βήμα που άλλαξε την εταιρεία; «Όταν πήραμε το αεροπλάνο και πήγαμε να δούμε από κοντά τον μεγαλύτερό μας πελάτη, τη μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο. Εκεί είδαμε τις ανάγκες του banking. Το προϊόν πήρε κάποια πράγματα από αυτό. Οι αποφάσεις και το focus μας κατευθύνθηκαν από εκείνη τη συμφωνία».
Πριν ακόμη τους χτυπήσει την πόρτα η Microsoft είχαν 8.000 πελάτες παγκοσμίως. Το προϊόν τους, WinAutomation, έχει εφαρμογή κυρίως στον τραπεζικό και στον ασφαλιστικό κλάδο, αλλά όχι μόνο. Το χρησιμοποιούν ακόμη και εταιρείες του τομέα υγείας.
Η δύναμη του citizen developer
Τι ήταν αυτό που έκανε τη Softomotive τόσο ελκυστική για τη Microsoft; Το γεγονός ότι είχε συγκεκριμένη στόχευση σε πελάτες που δεν είναι developer. Η εταιρεία προσφέρει σε απλούς εργαζομένους τα κατάλληλα εργαλεία – εύκολα στη χρήση- για να φτιάξουν κάτι που θα έκανε ένας developer. Αυτό είναι κάτι στο οποίο εστιάζει και η ίδια η Microsoft.
Από την πλευρά τους Μάριος και Αργύρης είπαν το «ναι» καθώς έβλεπαν ότι ο χώρος της αυτοματοποίησης διευρύνεται ολοένα και περισσότερο. «Για να καταφέρεις να προσφέρεις ένα portfolio λύσεων αυτοματοποίησης που να λειτουργούν όλες μαζί, πρέπει να είσαι μεγάλος οργανισμός» εξηγούν.
Η νέα εφαρμογή στα Windows
Χάρη στη συμφωνία πλέον υπάρχει ένα κέντρο στην Ελλάδα που παράγει προϊόν της Microsoft. Το WinAutomation, η πλατφόρμα αυτοματοποίησης εφαρμογών της Softomotive, που προσφέρεται πλέον δωρεάν στους χρήστες, στις επόμενες εκδόσεις των Windows θα είναι εφαρμογή μέσα στο λειτουργικό σύστημα, όπως για παράδειγμα το Paint. Αυτό φυσικά αποτελεί μία πολύ σημαντική εξέλιξη από πολλές πλευρές. Τα Windows αποκτούν τεχνολογία αυτοματοποίησης. Θα μπορεί κανείς χωρίς γνώσεις κώδικα να περιγράψει πώς κάνει τη δουλειά του και το λειτουργικό να τη κάνει στη συνέχεια για εκείνον.
Σημαντικότατα κονδύλια μπορούν να κατευθυνθούν στους δήμους και στις περιφέρειες το επόμενο χρονικό διάστημα, εφόσον ωστόσο υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία εκ μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του νέου ΕΣΠΑ. Στη μεγαλύτερη και ενδεχομένως τελευταία μεγάλη ευκαιρία για την Αυτοδιοίκηση αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) Δημ. Παπαστεργίου, μιλώντας για τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης που προορίζονται για την τοπική αυτοδιοίκηση ή θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από αυτήν.
Σε σχετική ημερίδα που οργανώθηκε με τη συμμετοχή άνω των 400 εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης, ο κ. Παπαστεργίου επισήμανε ότι εκτός από τα έργα που αναμένεται να πραγματοποιηθούν μέσω του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», «μπροστά μας υπάρχει ακόμα η νέα προγραμματική περίοδος του ΕΣΠΑ, στην οποία οι δήμοι θα πρέπει να μη μείνουν παρατηρητές». Ο αν. υπουργός Εσωτερικών Στ. Πέτσας χαρακτηριστικά κάλεσε τους δήμους να κινητοποιηθούν ώστε να εντάξουν στο Ταμείο Ανάκαμψης ώριμα έργα, που δεν «χωρούν» στο «Αντώνης Τρίτσης».
Η ανάγκη για έργα στις τοπικές κοινωνίες έχουν ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΚΕΔΕ σε συνεργασία με τους δήμους, ωστόσο «σημασία δεν έχει μόνο να δούμε ποιοι είναι αυτοί οι πόροι, αλλά σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία να δούμε πώς θα προετοιμαστούν οι δήμοι για να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ», τόνισε ο πρόεδρος της Ενωσης.
Οι δήμοι έχουν έντονο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΚΕΔΕ, για έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, αναπλάσεις, έργα οδικής ασφάλειας και βελτίωσης της οδοποιίας, πολεοδομικά σχέδια. Επίσης, σχεδιάζουν να επενδύσουν στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και οδοφωτισμού, στην αναβάθμιση των δημοτικών δομών υγείας και προσχολικής αγωγής, αλλά και στη δημιουργία υποδομών για έξυπνες και πράσινες πόλεις.
Ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης τόνισε πως από την πλευρά του υπ. Εσωτερικών έχουν ενταχθεί προς χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης:
Η εγκαθίδρυση και λειτουργία μιας μόνιμης δομής, η οποία σε σταθερή και μόνιμη βάση θα αξιολογεί τις αρμοδιότητες των φορέων και των υπηρεσιών του Δημοσίου. Ποιος ασκεί τις αρμοδιότητες και πόσο αποτελεσματικά τις ασκεί.
Η εγκατάσταση και λειτουργία βάσης τεχνικής ευφυΐας για τις προσλήψεις. Θα πρόκειται για μόνιμο μηχανισμό που θα μετράει τις ανάγκες και σε συνεργασία με το ΑΣΕΠ θα μεριμνά για γρήγορη και αποτελεσματική διεκπεραίωσή τους.
Η ψηφιοποίηση του ΑΣΕΠ.
Η αξιοποίηση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού στον δημόσιο τομέα με ένα καινούργιο εργαλείο που θα ανιχνεύει τις δεξιότητες του προσωπικού για να τοποθετούνται στις κατάλληλες θέσεις.
Η δημιουργία μηχανισμού ανταμοιβών και αποτελεσματικής άσκησης διοίκησης και επίτευξης στόχων.
Οσον αφορά τον προγραμματισμό των ενεργειών του υπουργείου, ο κ. Βορίδης σημείωσε ότι αμέσως μετά το Πάσχα θα είναι έτοιμο το νομοσχέδιο του ΥΠΕΣ για τις εκλογές στην τοπική αυτοδιοίκηση. Επίσης, ανακοίνωσε ότι δρομολογείται η κατάργηση των αδρανοποιημένων νομικών προσώπων και ιδρυμάτων των δήμων.
