Πόση ώρα ανά ηλικιακή ομάδα επιτρέπεται η χρήση έξυπνων συσκευών

Νέες κατευθυντήριες οδηγίεςΝέα Υόρκη

Νέες κατευθυντήριες οδηγίες εξέδωσε η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής σχετικά με τη χρήση των «έξυπνων» συσκευών και των οθονών γενικά από τα μικρά παιδιά. Σύμφωνα με αυτές, τα βρέφη έως και 18 μηνών δεν θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με καμιά έξυπνη συσκευή, ενώ για τα νήπια δύο έως πέντε ετών. η ενασχόλησή τους δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 60 λεπτά. 

Επίσης, οι γονείς επουδενί δεν πρέπει να μπαίνουν στον πειρασμό να δίνουν ηλεκτρονικές συσκευές στα παιδιά για να τα καθησυχάζουν όταν αυτά κλαίνε ή επιζητούν επίμονα την προσοχή τους. Το «κόλπο» αυτό επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως σε αεροπλάνα ή σε επισκέψεις σε γιατρούς.

Οι νέες συστάσεις, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο Pediatrics, με υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής Μέγκαν Μορένο και τον Δημήτρη Χρηστάκη του Πανεπιστημίου και Νοσοκομείου Παίδων του Σιάτλ, επισημαίνουν την ανάγκη η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών να εξισορροπείται με σωματική άσκηση, επαρκή ύπνο και αρκετό χρόνο με όλη μαζί την οικογένεια για φαγητό ή παιχνίδια.

Ακόμη, το σωστό είναι να μη γίνεται χρήση οθονών στο παιδικό δωμάτιο, ή τουλάχιστον μια ώρα πριν τον ύπνο, καθώς και εν ώρα φαγητού.

Όταν τα νήπια χρησιμοποιούν κάποια έξυπνη συσκευή, το ιδανικό θα είναι να πρόκειται για κάποιο τηλεοπτικό ή άλλο πρόγραμμα που μπορούν να παρακολουθήσουν ή για κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι που μπορούν να παίξουν μαζί με τους γονείς τους.

Εξάλλου, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι τα βρέφη έως δύο ετών δεν μπορούν να μάθουν πολλά από μια ηλεκτρονική συσκευή (ηλεκτρονικό παιδικό βιβλίο, παιδικό βιντεοπαιγνίδι κ.α.), χωρίς τη βοήθεια ενός ενήλικα.

«Είναι σαν το αυτοκίνητο. Δεν του δίνεις απλώς τα κλειδιά και λες στο παιδί 'εντάξει, οδήγησε το'. Κάθεσαι δίπλα του τα πρώτα χρόνια που οδηγεί» εξηγεί η Δρ Μορένο. Και αν το παιδί παίζει με μια εφαρμογή στην ταμπλέτα ή στο κινητό, ο γονιός θα πρέπει να την έχει ελέγξει πρώτα ως προς το περιεχόμενο της.

Αλλά και στα παιδιά άνω των πέντε ετών, καθώς και στους εφήβους, πρέπει να τίθενται όρια, όσον αφορά τον χρόνο που περνάνε μπροστά σε μια οθόνη. Η συχνή χρήση οθονών παρεμβαίνει στην ομαλή ανάπτυξη του εγκεφάλου, στον επαρκή ύπνο, στην  οικοδόμηση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων κ.α.

Μεγάλη σημασία έχει το τι κάνει ένα παιδί μπροστά σε μια οθόνη. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι καλά ή κακά. Αυτό που πραγματικά μετράει, είναι τι κάνει το παιδί με αυτά και πώς τα χρησιμοποιεί» λέει η Δρ Μορένο.

Τέλος, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει στους γονείς να περιορίσουν και οι ίδιοι τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών (κινητών, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.α.) στο σπίτι, αλλά και όταν βρίσκονται μαζί με τα παιδιά τους (π.χ. στη διάρκεια της βόλτας), επειδή αυτή η ελλιπής επικοινωνία γονιού-παιδιού βάζει τα θεμέλια για μελλοντική αποξένωση και συγκρούσεις μεταξύ τους. 

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Λονδίνο: Η μοναχική Ευτέρπη του πάρκου

Το πήλινο άγαλμα της Ευτέρπης (1898) στο St George’s Gardens.

Η συνάντησή μου με την Ευτέρπη δεν ήταν προσχεδιασμένη. Συνέβη απρόσμενα σε ένα δημόσιο κήπο του Λονδίνου, στο St George’s Gardens. Βρίσκεται κοντά στον σταθμό της Russel Sq., δεκαπέντε λεπτά από το Βρετανικό Μουσείο, βόρεια του Μπλούμσμπερι. Είναι ένα μάλλον αδιάφορο πάρκο που γεννήθηκε τον 18ο αιώνα όταν δύο ενορίες ενώθηκαν για να δημιουργήσουν τα νεκροταφεία τους. Αν τριγυρίσει κανείς το πάρκο, με τους πολύ παλιούς τάφους, θα δει και την τελευταία κατοικία της Αν Γκίμπσον, δισέγγονης του Ολιβερ Κρόμγουελ... Είναι μια περιοχή γεμάτη ιστορίες, όπως κάθε περιοχή του Λονδίνου. Εκεί κοντά, είναι και η Handel Street που μνημονεύει τα κοντσέρτα που έδινε ο Χάντελ για τα ορφανά στο παρεκκλήσι του νοσοκομείου Foundling (ιδρύθηκε το 1739).

Αλλά για να γυρίσουμε στη μοναχική Ευτέρπη του μικρού πάρκου... σε μία πινακίδα του πάρκου διάβασα ότι προέρχεται από την κατεδάφιση του περίφημου Apollo Inn. Η κατεδάφιση του βικτωριανού κτιρίου είχε συμβεί το 1961 (όταν πάρα πολλές κατεδαφίσεις γίνονταν στο Λονδίνο) και έτσι διαλύθηκε το σύμπλεγμα με τις εννέα μούσες από τερακότα που κοσμούσαν το Apollo Inn, που βρισκόταν στην Tottenham Court Road (κατεδαφίστηκε για τις ανάγκες επέκτασης του πολυκαταστήματος Heal’s, που έχει έτος ίδρυσης το 1810). Ο Sir Ambrose Heal, πρόεδρος του πολυκαταστήματος για 60 χρόνια, δώρισε την Ευτέρπη στην ενορία που την τοποθέτησε στο πάρκο. Μια άλλη μούσα, η Κλειώ, αγοράστηκε από τον ιστορικό της αρχιτεκτονικής, τον Sir Nikolaus Pevsner (1902-1983) που την τοποθέτησε στον δικό του κήπο. Οι υπόλοιπες επτά βικτωριανές Μούσες από τερακότα αγνοούνται... Πιθανώς θα κοσμούν ιδιωτικούς κήπους, ίσως κάποια να καταστράφηκε. Να, λοιπόν, που και το Λονδίνο έχει τη δική του ιστορία των διασκορπισμένων Μουσών (που μου θύμισαν τις μάλλον άτεχνες Μούσες της πλατείας Ομονοίας). Την Ευτέρπη μόνο μπορεί κανείς να δει σε ένα μικρό πάρκο, 55 χρόνια μετά την αποκαθήλωσή της.

Νίκος Βατόπουλος

Κίνα: Ενδείξεις για Ελληνες τεχνίτες πίσω από τον Πήλινο Στρατό

Η Κίνα και η Δύση ήταν σε επαφή περισσότερα από 1.500 χρόνια πριν την έλευση του Μάρκο Πόλο στην Ασία, σύμφωνα με νέα στοιχεία, που παρουσιάζει σήμερα το BBC.

Μάλιστα, οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι η έμπνευση για τον περίφημο Πήλινο Στρατό, που βρέθηκε στον τάφο του Πρώτου Αυτοκράτορα, κοντά στην περιοχή Xian, ίσως να προήλθε από την αρχαία Ελλάδα και οι ντόπιοι να εκπαιδεύτηκαν από Έλληνες τεχνίτες του 3ου αι. π. Χ.

«Έχουμε ενδείξεις ότι υπήρχε επαφή μεταξύ της Κίνας του Πρώτου Αυτοκράτορα και της Δύσης πριν το άνοιγμα του Δρόμου του Μεταξιού. Αυτό έγινε πολύ νωρίτερα από ό,τι μέχρι σήμερα πιστευόταν», αναφέρει η αρχαιολόγος Li Xiuzhen, από το Μουσείο του Μαυσωλείου του Αυτοκράτορα Τσιν Σι Χουάνγκ. Μάλιστα μια ξεχωριστή έρευνα έχει δείξει την ύπαρξη ευρωπαϊκού μιτοχονδριακού DNA σε αρχαιολογικές θέσεις της πιο δυτικής επαρχίας της Κίνας, Xinjiang, που πιθανόν αποδεικνύει ότι Δυτικοί εγκαταστάθηκαν, έζησαν και πέθαναν εκεί πριν και κατά τη διάρκεια ζωής του Πρώτου Αυτοκράτορα.

Σημειώνεται ότι το 1974, αγρότες ανακάλυψαν 8.000 πήλινους στρατιώτες θαμμένους σε απόσταση λιγότερη από ένα μίλι μακριά από τον τάφο του πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας, Τσιν Σι Χουάνγκ, που έζησε τον 3ο αιώνα π. Χ. Ωστόσο, όπως αναφέρει το τηλεγράφημα του BBC, δεν υπήρχε καμία παράδοση κατασκευής αγαλμάτων ανθρώπινου μεγέθους πριν την κατασκευή του τάφου, ενώ παλαιότερα γλυπτά ήταν αγαλματίδια ύψους περίπου 20 εκατοστών. Για να εξηγήσει τον λόγο της τεράστιας αυτής αλλαγής στην τέχνη και στο στυλ, η Δρ. Xiuzhen θεωρεί ότι πρόκειται για επιρροές που προήλθαν από χώρες εκτός Κίνας.

«Πιστεύουμε ότι ο Πήλινος Στρατός, οι Ακροβάτες και τα χάλκινα γλυπτά που βρέθηκαν στη θέση αυτή, θα πρέπει να επηρεάστηκαν από τα αρχαιοελληνικά γλυπτά και έργα τέχνης», δηλώνει η ίδια.

Μάλιστα, ο καθηγητής Λούκας Νίκελ από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης δηλώνει ότι η άποψη αυτή υποστηρίζεται από τα αγάλματα ακροβατών τσίρκου που βρέθηκαν πρόσφατα στον τάφο του Πρώτου Αυτοκράτορα. Θεωρεί, δε, ότι ο Πρώτος Αυτοκράτορας επηρεάστηκε από την έλευση της τέχνης των ελληνικών αγαλμάτων στην Κεντρική Ασία τον αιώνα που ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος πέθανε το 323 π. Χ. «Φαντάζομαι ότι ένας Έλληνας γλύπτης θα πρέπει να βρισκόταν εκεί για να εκπαιδεύσει τους ντόπιους», δηλώνει.

Νέα δεδομένα αποδεικνύουν ότι το συγκρότημα του τάφου του Πρώτου Αυτοκράτορα ήταν πολύ μεγαλύτερο από ό,τι αρχικά πιστευόταν και 200 φορές μεγαλύτερο από την Κοιλάδα των Βασιλέων στην Αίγυπτο.

Επίσης, περιλαμβάνει τα ακρωτηριασμένα κατάλοιπα γυναικών, οι οποίες πιθανόν ήταν υψηλόβαθμες παλλακίδες του αυτοκράτορα, καθώς και το κρανίο άνδρα στο οποίο είχε σφηνωθεί βέλος. Το κρανίο πιστεύεται ότι ανήκει στον γιο του Πρώτου Αυτοκράτορα, ο οποίος θεωρείται ότι σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια μάχης για την εξουσία μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα.

(Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ)

Η Ελλάδα μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν άτομα άνω των 60 ετών

1η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα ΗλικιωμένωνΑθήνα

Δυσοίωνα και απολύτως απογοητευτικά είναι τα στατιστικά στοιχεία και οι προοπτικές μελέτες για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας. Η χώρα μας κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό, ενώ στην ετήσια έκθεση της οργάνωσης Help Age International για την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων ηΕλλάδα χαρακτηρίζεται ως μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν οι πολίτες άνω των 60 ετών.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, με αφορμή την 1η Οκτωβρίου, που έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς ετησίως συνεχώς από το 2011, οπότε και για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό.

Η υπογεννητικότητα είναι χρόνιο πρόβλημα για την πατρίδα μας. Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,30, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,49. Για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1.

Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην ΕΕ, μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰). Σαν αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σήμερα σε 1,4 εκατομμύρια (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκατομμύριο (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν. Εξάλλου, υπολογίζεται ότι το 2020 ένα στα 7 παιδιά που γεννιούνται θα έχουν έναν τουλάχιστον αλλοδαπό γονιό.

Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια το 2050. Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκατομμύρια το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια.

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 20,7% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού. Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών είναι σήμερα περίπου 14% και αναμένεται να υποχωρήσει το 2050 στο 10-12%. Αντίστοιχα, η μέση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951 και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί και να αγγίξει τα 50 έτη. Αυτή η δημογραφική γήρανση -κοινή σε όλες τις δυτικού τύπου χώρες- προκαλεί πολλά προβλήματα ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κ.ά. που θα προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις στις προσεχείς δεκαετίες.

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο, αναλογία που αποτελεί τη δυσάρεστη πραγματικότητα για την πατρίδα μας σήμερα. Το πρόβλημα αυτό είναι γενικό για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά συστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί από τα 61 έτη το 2013 στα 64,9 έτη το 2020, τα 65,9 έτη το 2030 και τα 67,5 έτη το 2060 για τους άνδρες και αντίστοιχα για τις γυναίκες τα 61,2, 64,8, 65,5 και 67,1 έτη.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της ΕΕ 17,2%. Συγκεκριμένα, οι έξι πρώτες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα που γηράσκουν ταχύτατα είναι κατά σειρά η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ιταλία. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 2050 θα υπάρχουν 3 εκατομμύρια Έλληνες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Εξάλλου, δεδομένα από την ετήσια έκθεση της διεθνούς οργάνωσης Help Age International του 2015 για την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν οι πολίτες άνω των 60 ετών και κατατάσσει τη χώρα μας στην 79^η θέση μεταξύ 96 χωρών, όσον αφορά στην κοινωνικο-οικονομική ευημερία, κάτω από τη Βενεζουέλα και τη Νότια Αφρική.

Παρόλα αυτά όμως, σύμφωνα με την ίδια οργάνωση το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων ηλικίας 60 ετών είναι 24 έτη και το προσδόκιμο ζωής με καλήυγεία τα 17,4 έτη, πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το προσδόκιμο ζωής χωρίς χρόνια νοσηρότητα στην ηλικία των 65 ετών, το 2011 ήταν 8,0 έτη για τους άνδρες και 7,7 έτη για τις γυναίκες, παρουσιάζοντας μείωση από το έτος 2005 κατά -0,6 έτη και -1,1 έτη, για άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα.

Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, «συνέπεια της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, η οστεοπόρωση και βέβαια η μεγάλη μάστιγα του καρκίνου».

Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, αν και αποτελούν περίπου το 20,7% του πληθυσμού, καταναλώνουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία.

Κάθε 5 χρόνια προστίθενται στην προχωρημένη ηλικία πάνω από 100.000 άτομα.

Από τους ηλικιωμένους ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικά νοσοκομεία το 40% είναι χειρουργικοί ασθενείς.

Τα άτομα άνω των 70 ετών, ενώ αποτελούν το 10% του πληθυσμού, απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και ειδικότερα το 25% των κλινών για οξέα περιστατικά.

Οι υπερήλικες καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία. Το 70% των υπερηλίκων έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους και το 25% των υπερηλίκων παίρνουν περισσότερα από 5 φάρμακα.

Η κολπική μαρμαρυγή (μια συνήθης μορφή καρδιακής αρρυθμίας όπου ο ρυθμός συστολής της καρδιάς είναι ταχύς, ανώμαλος και αποδιοργανωμένος) παρατηρείται σε ποσοστό 5% στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σε 10% στους υπερήλικες άνω των 80 ετών και αποτελεί το κύριο αίτιο θρομβοεμβολικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 30.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κάθε χρόνο και με θνητότητα γύρω στο 30% τον πρώτο χρόνο.

Η επίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη αυξάνεται ταχύτατα στην Ευρώπη και στη χώρα μας και υπολογίζεται σε 6-9% του ελληνικού πληθυσμού. Αποτελεί μαζί με την παχυσαρκία και την αρτηριακή υπέρταση βασικό παράγοντα θνησιμότητας. Οι οφειλόμενοι στο σακχαρώδη διαβήτη θάνατοι αγγίζουν το 1,5 εκατομμύριο ετησίως και 1 στους 20 θανάτους παγκοσμίως αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα στο σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του.

Η οστεοπόρωση πλήττει το 30% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Οφείλεται στην κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, τη μη επαρκή έκθεση στον ήλιο και την κληρονομικότητα, ενώ μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, που είναι απαραίτητη μαζί με το ασβέστιο για την υγεία των οστών, στο 60% των ενηλίκων ανδρών και στο 70% των γυναικών. Ένα οστεοπορωτικό κάταγμα συμβαίνει παγκοσμίως κάθε 3 δευτερόλεπτα (30% των οστεοπορωτικών ανδρών και γυναικών θα εμφανίσει ένα κάταγμα). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταγματίες αυτοί έχουν πιθανότητα 85% να πάθουν και δεύτερο κάταγμα. Σοβαρότερες είναι οι επιπτώσεις από το κάταγμα του ισχίου. Ένα χρόνο μετά από κάταγμα του ισχίου η πιθανότητα θανάτου εξαιτίας του κατάγματος είναι 20%-25%, ανάλογα με το ιατρονοσηλευτικό επίπεδο, η δε πλήρης αποκατάσταση μετά από κάταγμα ισχίου δεν υπερβαίνει το 50%. Στην Ελλάδα το 2010 συνέβησαν περίπου 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα (εκ των οποίων τα 15.000 του ισχίου) και τα οποία κόστισαν 680 εκατομμύρια ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ετήσιο κόστος των καταγμάτων είναι 37 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% μέχρι το 2025. Δυστυχώς, η μεγάλη πλειοψηφία των οστεοπορωτικών ατόμων υποθεραπεύονται ή δεν λαμβάνουν καθόλου φαρμακευτική αγωγή, κυρίως λόγω οικονομικών δυσχερειών αλλά και της έλλειψης ορθής εκτίμησης της σοβαρότητας της πάθησης από τους πάσχοντες και το ιατρικό προσωπικό παγκοσμίως. Ακόμα και μετά το πρώτο οστεοπορωτικό κάταγμα, μόνο το 20% των ασθενών άνω των 50 ετών διεθνώς, αναγνωρίζονται ως ασθενείς με οστεοπόρωση και λαμβάνουν αγωγή πρόληψης νέου κατάγματος.

Το Υπουργείο Υγείας, με τη συνεργασία της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, οργανώνει το πρόγραμμα «ΗΠΙΟΝΗ 2016» για την πρόληψη και προαγωγή υγείας των ηλικιωμένων, με στόχο την αποφυγή πτώσεων και οστεοπορωτικών καταγμάτων. Οι δημόσιες δομές παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα θα εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα πιλοτικά για το πρώτο χρονικό διάστημα και συντονισμένα κατόπιν, με στόχο την «άριστη κλινική πρακτική» για τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών.

Από άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης πάσχουν 200.000 ασθενείς στη χώρα μας και λόγω της φύσης της νόσου συμπάσχει και ανάλογος αριθμός οικογενειών που φροντίζουν τους ασθενείς τους. Ο αντίστοιχος αριθμός για την Ευρώπη ανέρχεται σε 10.000.000 ενώ παγκοσμίως καταγράφονται 47.000.000 ασθενείς.

Αν και φαίνεται να υπάρχει μία προοδευτική ελάττωση του αριθμού των πασχόντων στις αναπτυγμένες χώρες την τελευταία 20ετία, υπολογίζεται ότι το 2020 θα πάσχουν από άνοια 60 εκατομμύρια ασθενείς και κάθε 20 χρόνια ο αριθμός τους θα διπλασιάζεται. Σημασία έχει η πρόληψη με τη σωστή μεσογειακή διατροφή, τη σωματική και πνευματική άσκηση, ενώ μεγάλες εξελίξεις αναμένονται από την έρευνα για τη γονιδιακή επιβάρυνση της νόσου και τη φαρμακευτική αντιμετώπισή της σε πρώιμα στάδια. Ιδιαίτερα υποστηρικτικό ρόλο για τη φροντίδα των ασθενών παίζει το ευαισθητοποιημένο και εκπαιδευμένο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς και οι ειδικές μονάδες φροντίδας χρονίως πασχόντων.

Οι περισσότερες μορφές καρκίνου διαγιγνώσκονται σε ηλικιωμένα άτομα. Πάνω από το 50% των κακοήθων όγκων στις ΗΠΑ και στην ΕΕ αφορά σε άτομα άνω των 65 ετών. Η ετήσια επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων αυξάνει με ταχύτατο ρυθμό σε ηλικίες άνω των 65 ετών.

Την τελευταία 30ετία μειώθηκαν κατά 25% οι θάνατοι από νεοπλασίες σε άτομα κάτω των 55 ετών (νεότερες χημειοθεραπείες, λεμφώματα, λευχαιμίες, καρκίνος όρχεως), αλλά αυξήθηκε κατά 18% η θνητότητα από καρκίνο στους υπερήλικες ασθενείς.

Στις ΗΠΑ το 52% όλων των καρκίνων στις γυναίκες και το 59% στους άνδρες διαγιγνώσκεται σε άτομα άνω των 65 ετών.

Οι συχνότερες μορφές καρκίνου είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου για τους άνδρες και ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και των γεννητικών οργάνων για τις γυναίκες. Αύξηση παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος και του μελανώματος. Τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα του δέρματος είναι συχνότατα νεοπλάσματα της προχωρημένης ηλικίας και για τα δύο φύλα και έχουν καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστούν σωστά και έγκαιρα.

Σύμφωνα με τον κ. Καραϊτιανό, πάνω από το 66% των θανάτων από καρκίνο συμβαίνει σε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών. Οι καρκίνοι είναι υπεύθυνοι σαν πρώτη αιτία θανάτου στο φάσμα ηλικίας μεταξύ 65 και 74 ετών και η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα 75 χρόνια.

Έτσι προκύπτουν ηθικά και δεοντολογικά προβλήματα για την ιατρική περίθαλψη των ηλικιωμένων. Παρά τη σήμερα επικρατούσα άποψη ότι οι προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο στα άτομα τρίτης ηλικίας στοιχίζουν δυσανάλογα στο Σύστημα Υγείας σε σχέση με το πιθανό όφελος, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Έχει μείζονα σημασία η εφαρμογή εθνικών προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης των συχνότερων μορφών καρκίνου (μαστού, παχέος εντέρου, προστάτη, τραχήλου μήτρας, δέρματος, κλπ.) ακόμα και σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, τουλάχιστον μέχρι τα 75 έτη ανάλογα με τη βιολογική ηλικία αλλά και το προσδόκιμο επιβίωσης των ατόμων αυτών.

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σημαίνει εξάλλου: λιγότερες βαριές χειρουργικές επεμβάσεις, λιγότερες χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες, λιγότερες ημέρες νοσηλείας και τελικά προσφέρει μεγάλες πιθανότητες ίασης ή μακρότερης επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία αγωνίζεται πάνω από τρεις δεκαετίες για τη θεσμοθέτηση της ειδικότητας της Γηριατρικής και στη χώρα μας που είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη στην οποία δεν είναι αναγνωρισμένη η Γηριατρική ως ιατρική ειδικότητα ή εξειδίκευση.

«Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και τηνκοινωνία μας γενικότερα, για την κατανόηση και αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων. Ωστόσο, η παρούσα οικονομική κρίση δυσχεραίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλουν στην εν γένει καλύτερη αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής και ηλικιακής ομάδας.

Θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, ΜΚΟ, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει. Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον. Η ευχή μας για τους ηλικιωμένους πρέπει να είναι χρόνια πολλά, μα πάνω απ’ όλα χρόνια καλά» καταλήγει ο κ. Καραϊτιανός.

health.in.gr