Φεύγει η «αφρόκρεμα» των νέων Ελλήνων

Από όσους μετανάστευσαν, το 89% ήταν πτυχιούχοι και το 51% εργαζόταν, αναφέρει έρευνα τεσσάρων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.

Της Ιωάννας Φωτιάδη

Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αναφέρουν το 2011 ως την «αποφράδα» χρονιά για τη μαζική έξοδο των νέων Ελλήνων στο εξωτερικό. Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο (EUI) της Φλωρεντίας σε συνεργασία με το Trinity College του Δουβλίνου, το Ινστιτούτο Elcano Royal της Μαδρίτης και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Λισσαβώνας, αναφορικά με το φαινόμενο της μετανάστευσης από τον πληττόμενο από την κρίση ευρωπαϊκό Νότο και την Ιρλανδία, επιβεβαιώνουν πολλές από τις έως τώρα εκτιμήσεις, αλλά αποκαλύπτουν και νέες δυσάρεστες αλήθειες.«Από τις συνολικά 7.077 συμμετοχές στην έρευνα, οι Ελληνες ήταν 919 άτομα», λένε στην «Κ» η δρ Ρουμπίνη Γρώπα, ερευνήτρια στο ΕUI και λέκτωρ στη Νομική Θράκης, και η ερευνήτρια στο EUI Αννα Τριανταφυλλίδου. Η χρονιά που ξεκινάει το περίφημο brain drain είναι το 2011, με το φαινόμενο να φτάνει στο αποκορύφωμά του το 2012 και να συνεχίζεται σε έντονους ρυθμούς. Οι χώρες όπου εγκαθίστανται οι Ελληνες είναι η Μ. Βρετανία (25%), η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ελβετία και οι ΗΠΑ. «Ωστόσο, αναλογικά με την καταγεγραμμένη ανεργία, ειδικά στην Ελλάδα και την Ισπανία, ο έως τώρα αριθμός των μεταναστών δεν είναι τόσο εντυπωσιακός», υπογραμμίζει η δρ Γρώπα. Επισημαίνεται ότι τα υψηλότερα ποσοστά «κινητικότητας» παρουσιάζουν οι Πορτογάλοι – στην εν λόγω μελέτη απάντησαν 2.500 εκπατρισμένοι, ενώ εντυπωσιακά μικρός (συγκριτικά με τον συνολικό πληθυσμό) είναι ο αριθμός των Ιταλών που εγκατέλειψαν την πατρίδα τους, μόλις 1.000 συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια. «Στην Ιρλανδία, που η φυγή άρχισε ήδη από το 2009, το φαινόμενο περιορίζεται πλέον», σχολιάζει η δρ Γρώπα, «ενώ σημαντικές αντιστάσεις φαίνεται να κρατάει και η ιταλική οικονομία». Οσοι, όμως, παίρνουν τη μεγάλη απόφαση αποτελούν πράγματι την «αφρόκρεμα» της εκάστοτε χώρας, καθώς το 85% έως 89% είναι πτυχιούχοι, στο δείγμα των Ελλήνων ειδικά οι πτυχιούχοι φτάνουν το 89%. Συγκεκριμένα, το 24,5% των Ελλήνων είναι μηχανικοί, με σπουδές στα Oικονομικά και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (22,3%), σε Πληροφορική και Επιστήμη των Υπολογιστών (19%), στα Μαθηματικά (12%) και στις Κοινωνικές Επιστήμες (12%). Οι ηλικίες αυτών ποικίλλουν: το 48% δεν έχει κλείσει ακόμα τα 30, ενώ το 49% είναι από 31 έως 45 ετών. «Παρά τα όσα θρυλούνται, 51% των Ελλήνων προτού φύγουν εργάζονταν», σημειώνει η δρ Γρώπα. «Μπορεί βέβαια να μην ήταν ικανοποιημένοι με τις συνθήκες εργασίας, τις προοπτικές ή τον μισθό, αλλά πάντως δεν βρίσκονταν επί ξύλου κρεμάμενοι». Αυτό διαφαίνεται άλλωστε και από τις υπόλοιπες απαντήσεις τους. «Ολοι κάνουν λόγο για αδιέξοδο ως προς την επαγγελματική εξέλιξη στην πατρίδα τους, μεταναστεύουν κυριολεκτικά για ένα καλύτερο μέλλον των ιδίων και της οικογενείας τους», συμπληρώνει η ίδια. Κατά πως φαίνεται, η απόφασή τους δικαιώνεται. Το 73% αυτών αποκαθίσταται επαγγελματικά στο εξωτερικό. «Είναι, μάλιστα, εντυπωσιακό ότι το 67% των Ελλήνων μεταναστών κατέχει διευθυντικές θέσεις...». Οχι μόνον ταλαντούχοι, αλλά και ιδιαίτερα τολμηροί αποδεικνύονται οι Ελληνες νεομετανάστες, καθώς για το 46% αυτών είναι η πρώτη φορά που ζουν στο εξωτερικό. «Αυτό, επίσης, που είναι πρωτοφανές στην ιστορία της μετανάστευσης είναι ότι κανείς δεν αναφέρει την ύπαρξη οικογενειακών δεσμών ή φίλων στη χώρα εγκατάστασης». Παλαιότερα, η θεία στην Αμερική ή οι συμφοιτητές στην Αγγλία αποτελούσαν πόλο έλξης για όσους σκέφτονταν να μεταναστεύσουν. «Τώρα, αντίθετα, τα κοινωνικά δίκτυα δεν παίζουν τόσο ρόλο, οι νέοι Ελληνες βρίσκουν μόνοι τους δουλειά χωρίς τη μεσολάβηση γνωστών». Για πολλούς η εγκατάσταση στο εξωτερικό ισοδυναμεί με ενηλικίωση, «καθώς είναι η πρώτη φορά που θα μπορέσουν με τον μισθό τους να αυτοσυντηρηθούν και να μείνουν μόνοι τους».