Κηδεύτηκε ο Δημήτρης Μητροπάνος

Στο Α’ Νεκροταφείο πλήθος κόσμου αποχαιρέτησε τον σπουδαίο λαϊκό καλλιτέχνη που έφυγε την Τρίτη από τη ζωή.Πολλή συγκίνηση, λαϊκά τραγούδια-σταθμοί στην καριέρα του και η λέξη «αθάνατος» συνόδευσαν τον Δημήτρη Μητροπάνο σήμερα, στην τελευταία του κατοικία, στο Α΄Νεκροταφείο.

Συντετριμένες, οι τέσσερεις γυναίκες της ζωής του, όπως τις αποκαλούσε, η γυναίκα του, Βένια, οι δυο κόρες του, Αναστασία και Μυρσίνη και η αδελφή του ένωσαν το βουβό αξιοπρεπές κλάμα τους με αυτό χιλιάδων άνθρώπων που ταξίδεψαν από μακριά για να αποχαιρετήσουν τον τραγουδιστή που σίγησε για πάντα, την περασμένη Τρίτη, σε νοσοκομείο της Αθήνας.

Με τριαντάφυλλα ή ένα μικρό σημείωμα στο χέρι άνθρωποι, όλων των ηλικιών, περίμεναν υπομονετικά από το πρωί να αποχαιρετήσουν, ο καθένας με το δικό του τρόπο, τον σπουδαίο ερμηνευτή, που τραγούδησε μοναδικά τα βάσανα, τους καημούς και τους έρωτες του ελληνικού λαού.

Επικήδειοι δεν εκφωνήθηκαν, κατόπιν επιθυμίας της οικογένειας του τραγουδιστή, ενώ και τα έξοδα της κηδείας καλύφθηκαν από την οικογένεια που αρνήθηκε τη δημόσια δαπάνη του Υπουργείου Πολιτισμού.

«Λείπει το βλέμμα σου απ' της αυγής τα χρώματα», «Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε» σιγοτραγουδούσαν κάποιοι. «Αλίμονο, σε αυτούς που δεν σε ζήσανε ζωή» είπαν κάποιοι άλλοι κι όταν το φέρετρο βγήκε από την εκκλησία του Αγ. Λαζάρου, φώναξαν «αθάνατος».

Δίπλα στον τάφο του, ο τάφος του Νίκου Ξυλούρη, δύο τετράγωνα πιο πέρα οι παλιοί του φίλοι, Μάριος Τόκας και Ρίτα Σακελλαρίου.

Ανάμεσα στους παρευρισκόμενους, τα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ, Σπύρος Χαλβατζής Θανάσης Παφίλης, του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης.

Από τον καλλιτεχνικό χώρο, κυρίως της μουσικής, ήταν όλοι εκεί: Ελευθερία Αρβανιτάκη, Δήμητρα Γαλάνη, Μαρινέλλα, Πασχάλης Τερζής, Λάκης Λαζόπουλος, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Ρέμος, Ελένη Ράντου,Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Κατιάνα Μπαλανίκα, Στέλιος Διονυσίου, Βασίλης Παπακωσταντίνου και άλλοι.

Ανάμεσα στα στεφάνια των συγγενών του, φίλων και συναδέλφων του και αυτά των Προέδρων της Ελληνικής και Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και όλων των ελληνικών κομμάτων.

«Η φυγή του Δημήτρη από αυτή τη ζωή είναι μεγάλη απώλεια. Υπήρξε ένας μεγάλος καλλιτέχνης, τραγούδησε τον ανθρώπινο πόνο, την ανθρώπινη θλίψη αλλά και τη χαρά. Ήταν ένας μάχιμος και μαχητικός πολίτης με συγκεκριμένη παρουσία. Το αποτύπωμα που αφήνει σε αυτόν τον τόπο είναι βαθύ και θα τον θυμόμαστε πάντα» δήλωσε ο Φώτης Κουβέλης.

Με τις φράσεις «όποιος άκουγε τη φωνή του δεν τη ξεχνούσε ποτέ. Ήταν ξεχωριστή φωνή και έμπαινε στη ψυχή και την καρδιά των ανθρώπων. Είναι η συνέχεια των μεγάλων τραγουδιστών που έβγαλε η χώρα, του Καζαντζίδη, του Μπιθικώτση» κατέθεσε τη θλίψη του ο Παναγιώτης Λαφαζάνης.

«Αποχαιρετώ το φίλο, το συγγενή, το σύντροφο, το μάγκα, τον πιο σπουδαίο του ελληνικού τραγουδιού. Τέτοιες ώρες αναρωτιέσαι μήπως η ζωή σου κάνει πλάκα τελικά» ήταν ο αποχαιρετισμός στον Δημήτρη Μητροπάνο του Διονύση Τσακνή ενώ ο Λάκης Παπαδόπουλος είπε: «Όπως βλέπετε, ο κόσμος, ο καθημερινός, τον λάτρευε και τον λατρεύει. Δυστυχώς, έφυγε νέος, ήταν χαρούμενος άνθρωπος. Τον ήξερες, δεν τον ήξερες, τον αγαπούσες».

Έσβησε η τελευταία μεγάλη λαϊκή φωνή

Γεννήθηκε στην Αγία Mονή, μια συνοικία έξω από τα Τρίκαλα -από την οποία καταγόταν η μητέρα του- στις 2 Απριλίου του 1948. Μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο γνώρισε στα 29 του χρόνια. Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως είχε σκοτωθεί στον ανταρτοπόλεμο, όταν ήρθε ένα γράμμα το οποίο έλεγε πως ζει στη Ρουμανία. Ο πατέρας του καταγόταν από ένα χωριό της Καρδίτσας το Καππά.

Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει τα οικονομικά της οικογένειάς του. Πρώτα σαν σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του ύστερα στις κορδέλες κοπής ξύλων. Μετά την τρίτη γυμνασίου, το 1964, κατεβαίνει στην Αθήνα να ζήσει με τον θείο του στην οδό Aχαρνών. Προτού τελειώσει το γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει σαν τραγουδιστής.

Στην ίδια ηλικία, έπειτα από παρότρυνση του Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον οποίο γνώρισε σε μία συγκέντρωση της εταιρίας του θείου του, στην οποία τραγούδησε, επισκέφτηκε την Κολούμπια. Εκεί ο Τάκης Λαμπρόπουλος του γνώρισε τον Γιώργο Ζαμπέτα, δίπλα στον οποίο θα δουλέψει στα «Ξημερώματα». Τον Ζαμπέτα τον μνημονεύει ως μεγάλο του δάσκαλο και δεύτερο πατέρα.

Όπως είχε δηλώσει, «ο Ζαμπέτας είναι ο μόνος άνθρωπος στο τραγούδι ο οποίος με βοήθησε χωρίς να περιμένει κάτι. Με όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες μου κάτι πήρα και κάτι έδωσα».

Το 1966 ο Μητροπάνος συναντάται για πρώτη φορά με τον Μίκη Θεοδωράκη και ερμηνεύει μέρη από τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί» σε μια σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Το 1967, ο Μητροπάνος ηχογραφεί τον πρώτο του 45άρη δίσκο, με το τραγούδι «Θεσσαλονίκη». Είχε προηγηθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού «Χαμένη Πασχαλιά», το οποίο όμως λογοκρίθηκε από τη Χούντα και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.

Στην πορεία που χάραξε στον δρόμο του λαϊκού έντεχνου, το 1972 είναι ένας σημαντικός σταθμός: ο συνθέτης Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου κυκλοφορούν τον «Άγιο Φεβρουάριο», με ερμηνευτές τον Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα, σηματοδοτώντας έναν σταθμό στην ελληνική μουσική. Τον Ιούλιο του 1999, ο Μητροπάνος και ο Μούτσης θα ξαναβρεθούν επί σκηνής στο Ηρώδειο με την Δήμητρα Γαλάνη και την σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου για δυο μουσικές βραδιές στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Οι συναυλίες αυτές ηχογραφούνται ζωντανά και κυκλοφορούν σε διπλό CD δύο μήνες αργότερα. Ακολουθούν «Ο Δρόμος για τα Κύθηρα» του Γιώργου Κατσαρού και «Τα συναξάρια» του Γιώργου Χατζηνάσιου, έργα υψηλής ποιότητας αλλά και μεγάλης απήχησης στην ελληνική κοινωνία.

Στη μακρόχρονη πορεία του στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού αλλά και του έντεχνου τραγουδιού. Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Δήμος Μούτσης, Απόστολος Καλδάρας, Τάκης Μουσαφίρης («Εμείς οι δυο» κ.α.), Χρήστος Νικολόπουλος («Πάρε Αποφάσεις» σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου), Γιάννης Σπανός («Ο Μητροπάνος τραγουδάει Σπανό») ήταν οι συνθέτες με τους οποίους συνδέθηκε επαγγελματικά, χτίζοντας μια καριέρα συνυφασμένη με την ελληνική λαϊκή μουσική παράδοση, μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του '80.

Η συμμετοχή του σε δίσκους των Λάκη Παπαδόπουλου (με το τραγούδι «Για να σ' εκδικηθώ») και Νίκου Πορτοκάλογλου («Κλείνω κι έρχομαι») αναδεικνύουν εκείνη την εποχή την ευρεία γκάμα της ερμηνείας του και προαναγγέλλουν μια στροφή στον τρόπο ερμηνείας του, που θα οδηγήσει σε μια σειρά από δίσκους που άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την έννοια του καλού σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού. Οι συνεργασίες με το Μάριο Τόκα και το Φίλιππο Γράψα («Η εθνική μας μοναξιά» και «Παρέα με έναν ήλιο») συνδυάζουν τη λαϊκή υφή και συναίσθημα με τη πιο βαθιά έννοια στίχων και τη χρησιμοποίηση λέξεων πιο επιτηδευμένων. Παράλληλα, η απήχηση των τραγουδιών στην κοινωνία και η εμπορική επιτυχία αναδεικνύουν αυτές τις δημιουργίες ως εργαλεία αλλά και συμπτώματα της εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας.

Η πολύ σημαντική συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο με τον δίσκο «Στου Αιώνα την Παράγκα», σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη, αποτελεί στροφή του ερμηνευτή σε ακόμα πιο «έντεχνες» διαδρομές, διατηρώντας και πάλι την ταυτότητα του λαϊκού.

Ο Μητροπάνος συνεχίζει στα ίδια μονοπάτια, με τραγούδια των Μικρούτσικου, Κορακάκη, Μουκίδη, Παπαδημητρίου κ.α. στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000. Από τα τραγούδια του δίσκου ξεχωρίζει το τραγούδι «Η εκδρομή» του Γιάννη Μηλιώκα, το οποίο γράφτηκε για την επιστροφή του ερμηνευτή στη δισκογραφία μετά από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας.

Από τις πιο πρόσφατες δισκογραφικές δουλειές του Δημήτρη Μητροπάνου, είναι η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας του στο Ηρώδειο (Σεπτέμβριος 2009), αποτελούμενη από 2 CD με τον τίτλο «Τα τραγούδια της ζωής μου».